عناصر خیالی و سیر تحوّل آن در چهار نمونة شعری از سبک های مختلف مقالة

مؤلف: کاردگر، یحیی ؛

نثر پژوهی ادب فارسی پاییز و زمستان 1395 - شماره 40 التصنيف العلمية - البحثية (Ministry of Science/ISC (‎20 صفحة - من 253 إلی 272 )

الکلمات المفتاحية: علم بیان بلاغت فارسی نقدبیان سبک های شعر فارسی تحولات بیانی شعر عناصر خیالی فارسی شـعر تشبیه بلاغی ادب

خلاصة:

شاعرانگی شعر با عناصر خیالی، پیوندی ناگسستنی دارد و بخش عمدهای از ظرافت‌های شعری به نحوةاستعمال این عناصر وابسته است. از این رو تحوّل و دگرگونی این عناصر در گسترةشعر فارسی که سبکها و شیوههای چندی را تجربه کرده، امری گریزناپذیر است. بحث دربارة چگونگی و فلسفة تحوّل این عناصر در شیوههای شعری و نحوة برخورد پژوهشهای بلاغی با این دگرگونیها، بحثی مغفول مانده در عرصة پژوهشهای ادبی است. این مقاله کوشیدهاست تحوّل عناصر خیالی شعر فارسی را در چهار نمونة شعری از سبکهای مختلف در شیوهای تطبیقی مورد بررسی قرار دهد و اشکال و گونههای این تحوّل را معرفی کند. پژوهش حاضر نشان میدهد که عناصر خیالی شعر فارسی تحت تأثیر عواملی چون شرایط عصری، شیوههای شعری، تئوریهای ادبی، نبوغ شاعرانه، تعامل زبان گفتاری و نوشتاری و سرانجام میل به هنجارگریزی از خط سیر واحدی پیروی نکرده و در چند نقطه از جریان طبیعی تحوّل عناصر خیالی عدول کرده است. نقطة شروع هنجارگریزی به صورت اعتدالی از سبک عراقی آغاز شده و در شعر عصر صفویّه و شعر نیمایی، تحت تأثیر عوامل یاد شده به اوج خود رسیدهاست. شعر فارسی در گذر از این مراحل، عناصر خیالی بکری آفریدهاست که پژوهشهای بیانی به طور همه جانبه، قادر به توجیه و تفسیر این نوآوریها نیست.

ملخص الجهاز:

١-٢-پیشینه تحقیق ء در زمینـۀ بررسـی صـورخیال شـعر فارسـی، پـژوهش هـای ارزشـمندی منتشـر شـده کـه کتاب هایی چون درگلستان خیال حافظ از خسرو فرشیدورد، صـورخیال در شـعر فارسـی از محمدرضا شفیعی کدکنی، صور خیال در شعر شاعران سـبک خراسـانی از یحیـی طالبیـان ، صور خیال در شعر سبک اصفهانی از جلیل تجلیل و تصویرها و توصیف ها در شـعر معاصـر ایران از برزگر خالقی و کامیار عابدی، نمونه هایی از ایـن پـژوهش هـا هسـتند کـه در مقالـۀ حاضر نیز از آن ها استفاده شده و در بخش منابع ، مشخصات کامل آن ها آمده است . سخن بر سر این است که اگر تشخیص ، زیرمجموعۀ اسـتعارة مکنیـه و اسـتعارة مکنیـه یکی از گونه های اصلی استعاره است ، به طور طبیعی بعد از دوره های تشبیه سازی باید مـورد توجه قرارگیرد، اما بسامد فراوان آن در شعر منوچهری که متعلق به دوره های آغـازین شـعر فارسی است ، چگونه توجیه میشود؟ در جستجو برای یافتن پاسخی درخور به ایـن پرسـش است که یکی از جنبه های ضعف و سستی کتب بلاغی آشکار میشـود و آن جنبـه ، نادیـده گرفتن فراز و فرودهای عناصر خیالی در ادوار مختلف شعر فارسی و چرایـی آن اسـت کـه بلاغت فارسی یا به این عرصه ها وارد نشده و یا این که بـه یـک جـوابی کلـی بسـنده کـرده است .

استلام ملف الإرجاع :
(پژوهیار, , , )

تحميل
تحميل HTML

رابط قصير:

صفحة:

دخول / الاشتراک

تحتاج الدخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.

دخول