نقش بازارچه های مرزی در توسعه اجتماعی و اقتصادی نواحی روستایی مورد: روستاهای بخش خاو و میرآباد شهرستان مریوان مقالة

امروزه اقتصاددانان از تجارت همچون موتور محرکه ای برای توسعه یاد می کنند؛ از این رو تاسیس و ایجاد بازارچه های مرزی به عنوان راهکاری مطلوب جهت رفع شکاف مناطق مرکزی و مرزی و برون رفت از بحران های اقتصادی و اجتماعی کنونی مرزنشینان مورد استقبال بسیاری از برنامه ریزان توسعه قرار گرفته است. تحقیق حاضر در پی ارزیابی کیفیت عملکرد و تاثیرگذاری بازارچه مرزی بر توسعه اقتصادی و اجتماعی نواحی روستایی بخش خاو و میرآباد شهرستان مریوان است. نوع تحقیق کاربردی و روش مورد استفاده توصیفی- تحلیلی بوده است. روش گردآوری اطلاعات در بخش نظری، کتابخانه ای و اسنادی و در بخش عملی، پیمایشی مبتنی بر بهره گیری از پرسشنامه و مصاحبه است. به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز از آزمون ویلکاکسون، ضرایب همبستگی کندال و اسپیرمن استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق دو گروه مسئولین و سرپرستان خانوار ساکن در 31 روستای بخش خاو و میرآباد هستند که در گروه مسئولین با توجه به تعداد آنها 12 نفر و در گروه سرپرستان خانوار نیز تعداد 175 نفر با بهره گیری از فرمول کوکران به عنوان حجم نمونه انتخاب شده است. نتایج تحقیق از دید مسئولین حاکی از این است که بازارچه توانسته است تاثیرگذاری مطلوبی بر افزایش امنیت، کاهش قاچاق و درآمدهای آن و امنیت شغلی روستاییان داشته باشد. از منظر روستاییان نیز بازارچه توانسته است به دنبال مهار قاچاق کالا به عنوان شغل دوم و مکمل فعالیت های کشاورزی ایفای نقش نماید؛ همچنین موجب افزایش امنیت شغلی، تسهیل عبور و مرور و افزایش امنیت آن ها شده است اما در شاخص های دیگر همچون بهبود وضعیت فقر و بیکاری و افزایش زیرساخت ها و خدمات عمومی، افزایش درآمد و رضایت شغلی، کاهش میل مهاجرت و تغییر مثبت در قیمت محصولات مصرفی و تولیدی، ناموفق بوده است.

Today economists introduce the trade as an engine for development incentive. So, the establishment of border markets is a good strategy to eliminate the created gap of central and border areas. Consequently, what has recently attracted the attention of many development planners is to get rid of current economic and social crises of frontiersmen. These markets compensate for the current weakness of economy within borders. They also prevent border villages from getting deserted. Also, by distribution of development benefits to surrounding areas, border markets create chances for socio-economic development. Addressing this issue from a scientific perspective shows that countries involved in the problems of insecurity in their border region have found that insecurities are due to underdevelopment conditions and their functional consequences. In other words, poverty and hardship in these regions can cause an environment of insecurity and enemies' abuse. Conditions like this can be easily seen in rural areas border of Iran. What is strongly recommended to help security providing in rural areas border is using all the potentials for development of these regions; including promotion of trade through the establishment and expansion of border markets. The area of study in Khav and MirAbad Villages are located in the west of Marivan, one of the ten counties of Kurdistan in zero point borders with Iraq. In this area, the two factors of distance from the center and low efficiency of agricultural production led to the prevalence of poverty, unemployment, and migration, and the increased tendency to informal activities (contraband), as well. Meanwhile, geographical conditions of the area and consistency of cultural and social conditions with people across the border has provided an appropriate situation for the establishment of border market. Due to the great potentials of cross-border trade together with Bashmaq official customs, border markets of villagers were founded in 1389 to decrease informal activities, improve livelihoods, and decrease the rate of rural-urban migrations. For years, we have focused on the process of economic and social development and anti-deprivation of rural areas of Khav and MirAbad as the gist of the article. Now, in this research, we are going to explain its function and performance. In addition, this research aims to identify the strengths and weaknesses of the process in order to adopt new strategies of problem solving. Hence, research questions are as follows: 1) has the establishment of new border markets caused economic and social development of surrounding villages? 2) Is there any significant connection between people's satisfaction of current status of the intended markets and their personal intentions such as age, educational level and income dependence on the activities done in the market?

"صیامی و دربان آستانه (1391) بازتابهای فضایی کارکردی بازارچه های مرزی بر اقتصاد و امنیت پسکرانه های شهری و روستایی ایران نتایج تحقیق حاکی از این واقعیت است که بازارچه ها در هر سه استان تأثیرگذاری مثبتی بر روی اقتصاد پسکرانه های خود داشته اند پاشازاده و خداکرمی (1391) نقش بازارچه مرزی در امنیت مناطق مرزی(مطالعه موردی: بازارچه مرزی شهرستان بیله سوار) این پژوهش با بهرهگیری از توزیع پرسشنامه و آزمون t تک نمونه ای نشان می دهد که بازارچه مذکور در سطح اطمینان ٩٥ درصد توانسته است ، نقش مؤثری بر توسعه اقتصادی منطقه داشته باشد و موجب کاهش بیکاری و قاچاق و افزایش اشتغال و تنوع شغلی شود. جدول شماره(٩): تأثیر بازارچه بر مهم ترین متغیرهای اقتصادی و اجتماعی قبل و بعد از تأسیس از دیدگاه روستاییان متغیر رتبه مثبت رتبه منفی رتبه برابر سطح معنی داری Z مقدار وضعیت بیکاری 83 61 31 0/182 -1/335 کاهش فقر 77 57 41 0/104 -1/626 افزایش درآمد 36 65 74 0/292 -1/055 کاهش درآمدهای قاچاق 8 145 22 0/000 -9/938 افزایش قیمت فروش محصولات 33 30 112 0/165 -1/390 کاهش قیمت محصولات مصرفی 33 29 113 0/311 -10/14 مهاجرت کاهش میل 74 57 44 0/116 -1/571 بهبود امنیت 76 22 77 0/000 -1/578 امنیت شغلی 91 52 32 0/028 -2/191 ارتقای رضایت شغلی 57 74 44 0/132 -1/508 توسعه اقتصادی و اجتماعی، مجموع 77 83 15 0/251 -1/147 از دیدگاه مسئولین نیز در شاخص های کاهش بیکاری، فقر، افزایش درآمد،کاهش مهاجرت و افزایش شأن روستاییان مقدار احتمال محاسبه شده از سطح آلفای ٠/٠٥ بزرگتر بوده و این امر نشان می دهد که بین تأسیس بازارچه با شاخص های مذکور رابطه ای معنی دار وجود ندارد و بازارچه نتوانسته است در شاخص های مذکور تغییر مثبتی نسبت به قبل از تأسیس ایجاد کند."