نظارت بر کارگزاران در حکومت علوی مقالة

"» بنابراین، ضروری است این پدیده میمون، در مدیریت رهبران الهی، جایگاه خویش را باز یابد و به طور گسترده اعمال گردد، چنان که حضرت سلیمان(ع) در حکومت بی نظیر خویش، نظارت بر پرندگان را نیز مد نظر می داشت: «و تفقد الطیر فقال ما لی لا اری الهدهد ام کان من الغائبین[7]؛ و جویای [حال] پرندگان شد و گفت: مرا چه شده است که هدهد را نمی بینم؟ یا شاید از غایبان است؟» حضرت امام رضا می فرماید: «کان رسول الله(ص) اذا وجه جیشا فامهم امیر بعث معهم من ثقاته من یتجسس له خبره[8]؛ سیره رسول خدا(ص) چنین بود که هر گاه لشگری را اعزام می کرد و امیری آنان را فرمان دهی می کرد، یکی از افراد مورد اعتماد خود را نیز با آنان همراه می کرد تا خبرها را به طور پنهانی به آن حضرت برساند. نگاهی به والیان و کارگزارانی که از سوی امام به همکاری دعوت می شدند، خود دلیل روشنی بر حسن انتخاب ایشان است و ثابت می کند که حجت خدا، نخبگان و وارستگان امت را در حکومت خویش برمی گزید؛ کارهای کلیدی را بدانان می سپرد و هیچ گاه روابط را بر ضوابط و سازش کاری را بر قاطعیت ترجیح نمی داد، چنان که در برابر پیشنهادهای سازش کارانه با صلابت می ایستاد و از معیارهای خویش عدول نمی کرد، به عنوان مثال پس از بیعت مردم، طلحه و زبیر بر اثر تحریک معاویه، نزد امیر مؤمنان(ع) آمدند و از او خواستند که ولایت برخی از مناطق را به آنان بسپارد، ولی امام(ع) در پاسخ آنان فرمودند: «شما به سهمی که خدا برایتان (در بیت المال) تعیین فرموده، خشنود باشید تا من در کارهایم اندیشه کنم و این را نیز بدانید در امانتی که پذیرفته ام تنها کسانی را سهیم می کنم که به تدین و امانت داری آنان واقف و از آنان خشنود باشم."