خلاصة:
ائتلاف نیروهای سیاسی یا جریان های مبارز بر سر ضدیت با رژیم موجود نقشی مهم در پیروزی انقلاب ها دارند.در کشور ما نیز جریان های سیاسی با ایدئولوژی های متفاوت برای مقابله با رژیم پهلوی و تحت رهبری امام خمینی به ائتلاف روی آوردند. رهبری امام خمینی(ره) و پیشتازی حرکت اسلام گرایان عامل اصلی شکل گیری این ائتلاف بود. اما بلافاصله پس از پیروزی جریان های چپ، ملی گرا راه خود را از ائتلاف انقلابی و خط امام جدا کرده و در نتیجه حذف شدند .براین اساس پرسش این مقاله، چرایی حذف جریان های سیاسی غیر معتقد به اسلام گرایی سیاسی از اسلام گرایان به رهبری امام خمینی است. روش تحقیق ما در این نوشتار، مطالعه موردی و شیوه تحلیل ما، ردیابی فرایند تاریخی بر مبنای اسناد است و واحد تحلیل ما نیروهای سیاسی عمده این دو جریان می باشد.یافته های تحقیق بیانگر آن است که نیروهای مورد بررسی به تدریج از نخستین روزهای پس از پیروزی و در جریان نهادسازی انقلاب، یکی پس از دیگری به لحاظ ایدئولوی با جریان اسلام گرای به تعارض و مقابله رسیدند و نهایتا حذف شدند.
ملخص الجهاز:
"»(همان : ١٨٣) در مسئله اشغال سفارت آمریکا نیز حزب توده از مشی امـام خمینـی حمایـت مـی کنـد ودر ١٣ آبان ١٣٥٨کمیته مرکزی حزب طی اعلامیه ای بیان می دارد: «حزب توده ایران کـه خود از مبارزان اصلی بر ضد امپریالیسم آمریکاست ، این آگـاهی و دلیـری مـردم ایـران ، و درک درست مشی امام خمینی را تحسین میکند و تهنیت می گوید.
این اقدام زمینه را برای انتقادات جبهه ملی فراهم ساخت و سبب شد تا آنـان بـا آوردن مطالبی در نشریه پیام به مخالفت علنی علیه آن بپردازند: «تمایلات و گرایش های بعضـی از اعضای کادر آموزشی مدارس یا دانشگاهها به احزاب و گروه های مختلف سیاسی ، برخـی از گردانندگان ارتجاعی ایـن موسسـات را بـر آن داشـته اسـت تـا بـا توسـل بـه بهانـه هـای گوناگون دیگر، زمزمه تصفیه در دانشگاهها را از این اساتید آغاز نماید » (پیـام جبهـه ملـی ایران ، ١٣٥٩/١/٢٦، ش ٥).
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران نیز اختلافات ایدئولوژیک و عقیـدتی جریـانهـای گونـاگون سر بر آوردند و هر جریان سیاسی دیر یا زود بخاطر ایدئولوژی خاص خود و منافع گروهی در تقابل با جمهوری اسلامی ایران و مردم قرار گرفت چـرا کـه بعـد از انقـلاب ، نیـروهـای سیاسی به هدف اولیه خود که انقلاب بود و منافع عام خویش رسیده بودند و به دنبال تحقق بخشیدن به اهداف ایدئولوژیک و منافع گروهی خود بودند و این امـر زمینـه را بـرای بـروز اختلافات و معاضدت با نظام جمهوری اسلامی و اسلام گرایان فـراهم و راه مقابلـه آنهـا بـا نظام را باز و در نتیجه علت اصلی فروپاشی و انحلال آنها را باعث گردید."