خلاصة:
در دوران ساسانی تاجران زردشتی(پوـ سه) از مشهورترین تاجران اقیانوس هند و از جمله سواحل چین بودند که تجارت را در انحصار خود داشتند و اغلب نیازمندیهای سرزمینهای عربنشین را نیز برآورده می کردند. زیرا تجّار عرب غالبا به سفرهای تجاری شرق آفریقا میپرداختند؛ اما فتح ایران توسط عرب های مسلمان و تسلط آنان بر بنادر و سواحل خلیج فارس در قرون یکم و دوم هجری موجب فعالشدن تجّار عرب (اباضی عمان و سپس عراقی) در کنار بازرگانان زردشتی در اقیانوس هند شد؛ چنانکه آنان برای تجارت به سواحل چین به خصوص بندر «خانفوا» (کانتون یا گوانجوی امروزی) سفر میکردند. اما تحولات سیاسی خلیج فارس همواره منجر به رقابت یا اتحاد تاجران میشد که بر روابط و جایگاه آنان در بندر کانتون نیز تاثیرگذار بود. مقاله حاضر در پی مطالعه تاثیر تحولات تاریخ سیاسی خلیج فارس و رقابتهای مذهبی ـ اقتصادی گروههای بازرگان در جامعه مبدا در شکلگیری رقابتهای مذکور در مهاجرنشین بندر کانتون چین است.
ملخص الجهاز:
بررسی روند شکل گیری و علل رقابت های تجاری در خلیج فارس و بازتاب آن در بندر کانتون چین (قرون یکم تا سوم هجری / هفتم تا نهم میلادی )١ عبدالرسول خیراندیش ٢ 3 سیده زهرا زارعی تاریخ دریافت : ٩٥/٥/٣٠ تاریخ پذیرش : ٩٦/٢/١٠ چکیده در دوران ساســانی تــاجران زردشــتی (پوـــ ســه ) از مشــهورترین تــاجران اقیانوس هند و از جمله سواحل چین بودند که تجارت را درانحصار خود داشتندو اغلب نیازمندیهـای سـرزمین هـای عـرب نشـین را نیـز بـرآورده مــیکردنــد.
زیــرا تجــار عــرب غالبــا بـه ســفرهای تجـاری شــرق آفریقــا میپرداختند؛ اما فتح ایران توسط عرب های مسلمان و تسلط آنان بر بنـادر و سواحل خلیج فارس در قرون یکم و دوم هجری موجب فعال شدن تجار عـرب (اباضــی عمـان و ســپس عراقـی) در کنــار بازرگانـان زردشــتی در اقیانوس هند شد؛ چنان که آنان برای تجارت به سواحل چین به خصـوص بندر «خانفوا» (کانتون یا گوانجوی امروزی) سفر میکردند.
از سـوی دیگـر، اوضـاع سیاسـی چـین (٤٢٠ تا ٥٩٨ میلادی ) منجر به تقسیم چین به دو بخش «شمالی و جنوبی » شد که مهـم تـرین نتیجه آن مهاجرت بزرگ قوم «هان » به نواحی جنوب رودخانه یانگ ـ تسه و استقرار قبایـل شمالی در مسیر جادة ابریشم و ناامن شدن این جاده برای بازرگانـان بـود و زمینـۀ لازم بـرای گسترش ارتباط دریایی بین چین ، هنـد و ایـران فـراهم شـد (وثـوقی ، ١٣٩٥: ٣٩)، چنـان کـه تاجران ساسانی کالاهای منطقۀ خلیج فـارس را بـا کشـتی هـای ایرانـی بـه خـاور دور حمـل می کردند.