شناسایی و تحلیل روابط علی بین متغیرهای کلان اقتصادی موثر بر رشد اقتصادی ایران با روش نقشه علی بیزین(BCM) مقالة

دستیابی به رشد اقتصادی بالا یکی از اهداف اصلی تمامی جوامع و سیاست‌گذاران اقتصادی است و اقتصاددانان پیوسته در تلاش‌اند تا با استفاده از روش‌های مختلف نظری و تجزیه و تحلیل تجربی عوامل موثر بر رشد را شناسایی کنند. اهمیت این موضوع در کشور ما نیز به دلیل نوسانات درآمد نفتی، تورم بالا و سایر مشکلات و نابسامانی‌ها برجسته‌تر است. بنابراین هدف مطالعه حاضر شناسایی و تحلیل روابط علی بین متغیرهای کلان اقتصادی است که بر رشد اقتصادی اثر دارند که ابتدا روابط علی بین متغیرها با استفاده از الگوی GES در نرم افزار Tetrad شناسایی سپس با انجام اصلاحات لازم احتمالات در نرم افزار Netica برای ایجاد نقشه علی بیزین محاسبه گردید. طی سناریوهای مختلف تحلیل حساسیت برای عوامل موثر صورت گرفت و در نهایت جایگزینی درآمدهای مالیاتی و فروش اوراق قرضه به جای درآمد نفتی برای جلوگیری از بروز مشکلات پیوسته نظیر افزایش بدهی، کسری بودجه، افزایش استقراض از بانک مرکزی، افزایش نقدینگی و در نهایت افزایش تورم پیشنهاد گردید.

بنابراین هدف مطالعه حاضر شناسایی و تحلیل روابط علی بین متغیرهای کلان اقتصادی است که بر رشد اقتصادی اثر دارند که ابتدا روابط علی بین متغیرها با استفاده از الگوی GES در نرم افزار Tetrad شناسایی سپس با انجام اصلاحات لازم احتمالات در نرم افزار Netica برای ایجاد نقشه علی بیزین محاسبه گردید. مهر آرا و سرگلزایی (١٣٩١)، به بررسی اثرات غیرخطی متغیرهای کلان اقتصادی بر رشد اقتصادی ایران مبتنی بر الگوی STR پرداختند که در این مطالعه در تصریح معادله رشد تولید، علاوه بر لحاظ کردن تکانه های بخش تقاضای پول ، ارز کالا؛ تأثیر سایر عوامل ( متغیرهای کنترلی) شامل هر دو گروه عوامل طرف عرضه ( مانند درآمدهای نفتی سرمایه گذاری ) عوامل طرف تقاضا( مانند مخارج دولت ) مورد توجه قرار گرفته است و نتایج نشان داده در رژیم اول ( ارزش گذاری بیش از حد پول داخلی )، متغیرهای تکانه های منفی نفتی، حجم حقیقی نقدینگی، نسبت سرمایه گذاری بر تولید، مخارج دولتی عدم تعادل در بازارها اثرات با اهمیتی بر رشد اقتصادی دارند. در این مطالعه نتایج نشان داده که نوسان 1 Aliyu 2 Rafiq and other قیمت نفت اثر معناداری روی متغیرهای کلان اقتصادی در بین سالهای ١٩٩٣ تا ٢٠٠٤ دارد و اثر نوسان قیمت نفت به کاهش بودجه انتقال مییابد و رژیم نرخ ارز شناور بعد از بحران احتمالا متغیر کلیدی اصلی این انتقال اثر است .