نقد کتاب «جنسیت در آرای اخلاقی از قرن سوم پیش از اسلام تا قرن چهارم هجری» مقدمة ومراجعة

هدف پژوهش حاضر بررسی و نقد کتاب جنسیت در آراء اخلاقی از قرن سوم پیش از اسلام تا قرن چهارم هجری است که گستره زمانی 7 قرن در دو مقطع مهم از تاریخ ایران؛ یعنی باستان و سده‌های نخستین دوره اسلامی را در بر می‌گیرد. مولف در نظر دارد آراء، نظرات، مسائل حقوقی و فقهی که در این حوزه زمانی در باره جنسیت مونث در آثار و متون این دوره یافت می‌شود، به عنوان آراء اخلاقی مشخص و تاثیرات آن را تبیین نماید. از این‌رو با تعریف موسع از آراء اخلاقی به بحث و نظر در باره دو مقطع مهم از تاریخ ایران که نقطه عطف آن پایان دوره باستان و ورود اسلام است می‌پردازد. یافته‌های پژوهش در زمینه نقد و بررسی این اثر است که در عین مساله‌مند بودن و طرح سئوالات متعدد که از مزایای آن است مواردی نیز در نقد شکلی و ساختاری، نقد روشی، محتوایی و ادبی آن وجود دارد که قابل تامل و طرح است.

"بـر روی جلد و صفحه داخلی عنوان کتاب ، «جنسیت در آرای اخلاقی (از قرن سـوم پـیش از اسلام تا قرن چهارم هجری)» ذکر شده است ، در حالی که در مقدمـه کتـاب ، هنگـام طرح سوال اصلی پژوهش ، مؤلف اظهار میکند: پرسش اصلی پـژوهش ایـن اسـت کـه جنسیت در شکل گیری نظام های اخلاقی چه نقشی ایفا کرده و تلقی از آن چگونه بـوده است ؟ ذکر عبارت «نظام های اخلاقی» به جای «آراء اخلاقی» به معنـای تغییـر موضـوع کتاب است ؛ چرا که اساسا آراء اخلاقی بحثی متفاوت از نظام های اخلاقی است . برای اشاره به مطالب برخی متون مانند کتاب مقـدس یـا در برخـی جاهـا متـون ایـران باستان ، از ارجاع به فصل و قطعه مورد نظر استفاده شده است ؛ بهتر بود در مـورد همـۀ منابع اصلی و دست اول از این روش استفاده میشد، مثلا در ارجـاع بـه منـابعی چـون شایست ناشایست ، بندهش ، بخش های مختلف اوسـتا و... در حالی که موضوع کتاب صرفا بررسی جنسـیت در آراء اخلاقـی است و اگر مؤلف بخواهـد بـدان پایبنـد باشـد صـرفا کتـاب هـای اخلاقـی، حکمـی و اندرزنامه ها باید بررسی گردد، یا به دلیل طـرح مباحـث مربـوط بـه سـاخت قـدرت و وضعیت زنان باید، منابع تاریخی و متون سیاسی این دوره مورد بررسی قرار میگرفـت ، اما مؤلف به جای این منابع ، به بررسی ادبیات داستانی و فقهی پرداخته اسـت ."