نگاهی به مناقب و مراثی معصومین (علیهم السلام) در شعر محمد چهری مقالة

ادبیات مذهبی، یکی از گونه ­های ادبی است که متأسفانه کمتر مورد توجه قرار گرفته است، در حالی که تقریباً در تمامی ادیان و  زبان ­ها رواج داشته است. شاعر در این گونۀ ادبی، ارادت خاص خویش را به محضر بزرگان دین خویش اعلان می ­دارد. کربلایی محمد چهری، شاعر معاصر هرسینی (از توابع کرمانشاه)، در شعر خویش اهتمام ویژه ­ای به امام علی (ع)، حضرت فاطمه (س) و نیز امام حسین (ع) داشته است. شاعر، ارادت خود را به این بزرگواران بیان داشته و اشعاری در مدح یا رثای آنان سروده و آن را با شعر خویش تلفیق کرده است. وی همچنین قصایدی در رثای شهدا، قیام 15 خرداد، شهر خمین و . . . دارد. مقالۀ حاضر می­ کوشد با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و با بهره ­گیری از دیوان «دو پی­یک یِه سه­و­ته گُل بویلَه» به بررسی شعر دینی این شاعر بپردازد و ابیاتی را که دربارۀ مدح و رثای بزرگان مذهب شیعه است، تبیین نماید. نتایج پژوهش نشان­ دهندۀ نگرش ویژۀ شاعر به موضوع قیام عاشورا و حوادث تلخی است که در آن روز بر اهل ­بیت (علیهم ­السلام) گذشته است. شاعر در این اشعار،  بیشتر به رثای این بزرگواران پرداخته است و دلیل این امر را می‌توان در شهادت مظلومانۀ این امام همام (علیه­ السلام) و یاران باوفایشان جست‌وجو کرد. کثرت مراثی شاعر نسبت به مدایح وی نشان‌دهندۀ علاقۀ وی به این بزرگواران و اندوه او در مصایب ایشان است.

"زینب درمانده، بی‌بابا شده است؛ شیعه تا می‌تواند باید شیون و ناله سر دهد، مگر نمی‌بینی که مجتبی(ع) مشغول واویلا شده است؟ چهری به ماجراهایی که برای اهل‌بیت (علیهم‌السلام) اتفاق افتاده اشاره کرده و آن‌ها را حاصل دسیسه و نقشه‌های از پیش طراحی‌شده دانسته است؛ مانند ماجرای سقیفه، شهادت امام حسن(ع) به دست همسرش جعده و حماسۀ عظیم کربلا: فــــه‌رق مه‌ولا ڤه سـه‌قیفه زه‌ربه‌ێ کاری دیه نه‌خشه‌ێ ئێ ماجـرا ڤه ڕیشه‌یا ئمزا بیه خه‌نجه‌ر فتنــه ڕه‌گ مــــه‌ولا بڕی ڤه که‌ربه‌لا حــیله‌ێ ئـــه قاسبه ڤـه نه‌ینه‌ڤا ئفشا بیه ئه‌ر حه‌ریم حورمه‌ت ئال عه‌لی جوعده شکان ڤه نوارا حوکمه‌نێ حوکمه بگر ئنشا بیه (همان: 22) farq-e mawlâva saqifa zarbaê-e kâri dia / naxšaê-e eê mâjerâ va ŕišavâ emzâ bia xanjar-e fetna ŕag-e mawlâ beŕi va karblâ / hileê-e a qâseba va nainavâ efšâ bia ar harim-e hormat-e âł-e alijoda šekân / va nwârâhokmanêhokma beger enšâ bia ترجمه: فرق مولا (ع) از زمان سقیفه ضربۀ کاری خورده است، این نقشه‌ای است که از ریشه امضا شده است؛ خنجر فتنه، رگ مولا را در کربلا برید و حیلۀ آن غاصب در کربلا افشا شد؛ اگر جعده حریم حرمت آل علی را شکست، معلوم است که این حکم از قبل دیکته شده است."