خلاصة:
عربستان سعودی و قطر روابط متغیریی در چندین سال گذشته با یکدیگر داشته اند. به دلیل وجود اختلافات ریشه ای از قبیل اختلافات سرزمینی، سیاسی و ایدئولوژیک نتوانستند این شکاف ها را کتمان کنند و این روابط در حال حاضر دچار گسست و شکاف شده است. قطر همواره مخالف سیاست های تحت الحمایگی عربستان بوده و سعی کرده علیرغم عدم برخورداری از مولفه های قدرت سخت، از طریق مولفه های قدرت نرم اقتصاد قوی، بازوی قدرتمند رسانه ای و قدرت ایدئولوژیکی چون جریان اخوانی برای عربستان چالش ایجاد کند. در این مقاله با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و منابع مجازی سعی شده ریشه های این اختلافات و شکاف ها تبیین گردد و همچنین پیامدهای این شکاف ها در ابعاد داخلی و منطقه ای نیز تشریح شود. یافته های مقاله حاکی از این است که افزایش شکاف ها میان عربستان و قطر، انسجام در شورای همکاری خلیج فارس و همچنین شانس اتخاذ یک سیاست مشترک را تضعیف کرده است.
ملخص الجهاز:
برای واگرایی روابط سیاسی عربستان و قطر دلایل متعددی میتوان برشمرد مانند اختلافات تاریخی ارضی میان عربستان و قطر، اختلافات ایدئولوژیک و سیاسی و چرخش پارادایمی سیاست خارجی قطر در برخی از سیاستهای منطقهای و در نهایت گسست سیاسی این کشور از عربستان.
بنابراین با توجه به واگرایی قطر از سیاستهای ریاض در منطقه، اکنون چند پرسش مهم مطرح میگردد: نخست اینکه مهمترین دلایل این واگرایی و اختلافات چه بوده است؟ آیا دگرگونی سیاسی در روابط عربستان ـ قطر این بار حالت پایداری خواهد یافت یا همچون گذشته به صورت اختلافات کمرنگ و کماثر خواهد بود؟ و اینکه مهمترین پیامدهای این اختلافات در ابعاد داخلی و منطقهای چه خواهد بود؟ مقاله پیشرو با روش توصیفی ـ تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانهای و منابع مجازی نگارش شده است و درصدد تبیین علمی و جامع از دلایل اختلافات میان دو کشور عربستان سعودی و قطر و همچنین پیامدهای آن در ابعاد منطقهای است.
بهره اول: اختلافات عربستان سعودی و قطر در طول سالهای گذشته وجود اختلاف میان عربستان سعودی و قطر بزرگترین شکاف عمده سیاسی موجود در ساختار شورای همکاری خلیج فارس بوده است به صورتی که پتانسیل و توان سیاسی این شورا در معادلات منطقهای را تحتالشعاع قرار داده است.
اثبات استقلال در سیاست خارجی قطر در صورت مقاومت در مقابل فشارها در صورتی که دولت قطر در مقابل فشارهایی که اکنون از سوی عربستان سعودی و متحدان منطقهای آن وارد میشود، مقاومت کند، این راهبرد نتایجی برای دوحه به همراه خواهد داشت که برخی از مهمترین این نتایج عبارتند از: قطر از جمله کشورهای عربی است که در حوزه سیاست خارجی خود به خصوص تا پیش از سال 2011 راهبرد مشخصی داشته و عملگرایی را در پیش گرفته بود.