خلاصة:
هویت ملی در هر جامعه ای به ابعاد سازنده و وضعیت آن بستگی دارد. یکی از ابزارهای موثر بر هویت ملی هر جامعه ای، رسانه ها هستند. رسانه ها می توانند بر هویت هر فرد تاثیر بگذارند و هویت فردی و به تبع آن، هویت جمعی را تغییر دهند و هویت جدیدی ایجاد کنند. بنابراین پژوهش حاضر با هدف شناسایی رابطه بین استفاده از رسانه ها و هویت ملی جوانان انجام شده و در بخش مبانی نظری پژوهش، از نظریه استفاده و رضایت مندی، نظریه خشنودی و نظریه کاشت استفاده شده است.
این پژوهش با استفاده از روش پیمایشی، بر روی 383 نفر از جوانان 15 تا 29 ساله شهر یزد انجام گرفته است. برای بررسی دقیق تر، رسانه ها در این تحقیق به دو بخش رسانه های جمعی و رسانه های اجتماعی تقسیم شده اند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش، پرسشنامه بود. اعتبار ابزار به صورت محتوایی محرز شده و برای سنجش پایایی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است. داده ها به کمک نرم افزار SPSS در دو سطح توصیفی و استنباطی مورد تحلیل قرار گرفتند.
نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان داده است که پاسخگویان، رسانه های اجتماعی را بیشتر از رسانه های جمعی استفاده می کنند و در این میان، بیشترین استفاده از شبکه اجتماعی مجازی تلگرام بوده است. همبستگی منفی و معنی داری بین میزان استفاده از رسانه های اجتماعی با هویت دینی و فرهنگی جوانان مشاهده شد، در حالی که رابطه بین میزان استفاده از رسانه های جمعی با هویت دینی و فرهنگی، معنی دار نبوده است. رابطه بعد اجتماعی هویت ملی با میزان استفاده از رسانه های جمعی و رسانه های اجتماعی نیز معنی دار نبود. نتیجه آزمون فرضیه اصلی پژوهش نشان داد رابطه معنی داری بین میزان استفاده از رسانه های جمعی و هویت ملی وجود ندارد ولی رابطه منفی و معنی داری بین میزان استفاده از رسانه های اجتماعی و هویت ملی جوانان شهر یزد وجود دارد.
ملخص الجهاز:
پیشینة تحقیق به علت اهمیت و نقش مفهوم ملت و هویت ملی، امروزه در اغلب جوامع این مسئله در چارچوب فرایندی تأثیرگذار به نام ملتسازی در صدر توجه سیاستگذاران و مدیران جوامع قرار گرفته تا از این طریق بتوانند شکلگیری و تحول مفهوم ملت و هویت ملی را تحتتأثیر قرار دهند و تحقیقات فراوانی در داخل و خارج پیرامـون موضوع رسانهها و هــویت ملی صورت پذیرفته اسـت که در ادامـه به بخشی از آنها اشاره میشود: حسینی و کاووسی (1390) "رابطة بین رسانهها و هویت ملی دانشآموزان دختر دبیرستانهای شهر اهواز" را بررسی کردند که بر طبق یافتههای این پژوهش، از بین انواع رسانهها، تلویزیون سراسری و شبکههای غیرغربی و فارسی ماهواره با هویت ملی و ابعاد آن رابطة معنادار برقرار کردند.
کـوهی و حسینی (1393) "رابطـة استفاده از رسانههای نوین با ابعاد هویتی در نوجوان 29-14 ساله شهر تبریز" را بررسی کردند که نتایج نشان داد که بین استفاده از پایگاههای اینترنتی و ماهواره با هویت فردی و هویت جهانی رابطة مثبت و با هویت ملی و دینی رابطة منفی وجود دارد.
نتایج پژوهش نشان داد که بین استفاده از شبکههای اجتماعی تلفن همراه و هویت ملی و دینی رابطة معنیدار و منفی وجود دارد.
اطلاعات جدول 5 بیانگر این است که همبستگی منفی و معنیداری بین میزان استفاده از رسانههای اجتماعی و هویت فرهنگی وجود دارد (01/0 >P).
مقایسه نتایج این پژوهش نشان میدهد که میزان استفاده و مواجهه در رسانههای اجتماعی بسیار بیشتر از رسانههای جمعی بوده است.
جوانان از رسانههای اجتماعی بیشتر استفاده کردند که نشاندهنده موفقیت این رسانهها در ایجاد ارتباط با مخاطب خود در بعد اطلاعرسانی و سرگرمی است.
رسانههایی که ویژگیهای آنها در سطور بالا بیان شده است طبق نتایج این تحقیق رسانه اول جوان یزدی هستند و استفاده از آنها با هویت ملی جوانان در بعد دینی و فرهنگی و ملی رابطة منفی دارد.