خلاصة:
فضاهای عمومی شهری در پی رشد شتابان و بی برنامه شهرها، بویژه در کلانشهرها، دیگر پاسخگوی نیازهای شهری نیستند و لازم است با ساماندهی و نوسازی این فضاها نقش از دست رفته را به آنها بازگرداند و راهبردهای مناسب را برای ایفای این نقش در شرایط امروزین جامعه با توجه به اولویت ها بر پایه محدودیت منابع و هزینه ارائه نمود. چراکه فراهم کردن دسترسی بهتر به فضاهای عمومی شهری، از اختلاف در فرصت ها کاسته و موجب ترویج برابری و همبستگی اجتماعی می گردد. در این پژوهش به شناخت ویژگی های مثبت و منفی حاکم بر فضاهای عمومی شهری منطقه 5 شهرداری تهران به عنوان نمونه مورد مطالعه، با هدف تحلیل و شناسایی مولفه های کلان، میانه و خرد اثرگذار در فعالسازی یا رکود فضاهای عمومی شهری در راستای تحقق حوزه عمومی و دستیابی به راهکارهای-ساماندهی و نوسازی این فضاها درحوزه های عملکردی، زیبایی شناختی و زیست محیطی بر پایه امکانات و محدودیت های موجود و اولویت بندی این راهکارها بویژه برای فضاهای روباز با استفاده از مدل ترکیبیSWOT - ANP و مدل های جانبی (مانند مدل های Copland و Dematel) اقدام شد. در نهایت مشخص شد فضاهای مذکور به دلیل نقایصی چند ازجمله از منظر مدیریتی، نتوانسته اند نقش بایسته خود را به عنوان فضایی برای تعاملات اجتماعی (حوزه عمومی) ایفا نمایند. همچنین مشخص شد با ارائه راهبردها و راهکارهای پاسخده به نیاز شهروندان و اولویت بندی آنها براساس محدودیت منابع و هزینه ها، و ترتیب و توالی اجرای آنها می توان به ساماندهی و نوسازی این فضاها با تاکید بر ساختار مدیریتی آنها در راستای دست یافتن به یک فضا عمومی شهری به عنوان یک حوزه عمومی دست یافت.
ملخص الجهاز:
Email: t مقدمه فضاهای عمومی شهری در آغاز هزاره سوم میلادی در ایجاد و برقراری تعاملات اجتماعی شهروندان نقشی اساسی داشته و به کانون تمرکز دانش - حرفه طراحی شهری بدل گردیدهاند (کاشانی جو، ١٣٨٩: ٩٥) به طوری که ابعاد انسانی فضاهای عمومی شهری و نیز ارتقاء کیفیت فضاهای شهری از طریق ساماندهی و نوسازی بیش از هر زمان دیگر مورد توجه برنامه ریزان، طراحان شهری و معمارن قرار گرفته است (٢٠٠٤:٢٠٣ lars &Gehl ؛ اربابزادگان هاشمی و همکار، ١٣٨٨: ٤٩ ؛ پورجعفر و همکاران، ١٣٨٨: ٦٦).
هدف از انجام این پژوهش بررسی وضع موجود فضاهای عمومی منطقه پنچ شهرداری کلانشهرتهران، تحلیل و شناسایی مؤلفه های کلان، میانه و خرد اثرگذار در فعالسازی یا رکود فضاهای عمومی شهری در راستای تحقق حوزه عمومی ، تحلیل کمبودها، امکانات، نقاط قوت و ضعف فضاهای عمومی منطقه /ناحیه مورد مطالعه ، تحلیل نظام مدیریت فضاهای عمومی منطقه موردنظر، تعیین راهبردها و راهکارهای نوسازی و فعالسازی فضاهای عمومی منطقه مورد مطالعه در راستای ارائه برنامه ای یکپارچه و اولویت بندی راهبردهای ارائه شده با توجه به محدودیت های زمانی ، منابع و نیز ترتیب و توالی اجرایی راهبردهای پیشنهادی است .
ارائه راهبردها و اهکارها و اولویت بندی اجرایی آنها در راستای ساماندهی و نوسازی فضاهای عمومی شهری منطقه ٥ شهرداری تهران در این بخـش از پـژوهش نیـز پـس از بررسـی هـا و مطالعـات اسـنادی و میـدانی و تکمیـل پرسشنامه های پژوهش ، ابتدا بـا روش دلفـی ، نظـرات کارشناسـان امـر (متخصصـان در زمینـه طراحی شهری، معماری، جغرافیـا و برنامـه ریـزی شـهری، برنامـه ریـزی شـهری و منطقـه ای، مهندسین محیط زیست ، کارشناسان اقتصادی ومتخصصین علوم اجتماعی و جامعه شناسی و...