خلاصة:
مترجم و شاعر سوری، محمد الفراتی(1880-1978م) «نینامه» مولوی را به زبان شعر ترجمه نموده است. وی با وجود آشنایی با زبان فارسی گاه در فهم، دریافت و انتقال استعاره و کنایه موجود در زبان مولوی موفق نبوده است. لذا این جستار با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، سعی دارد به بررسی و ارزیابی دریافت معنایی استعارات و کنایات موجود در نینامه، توسط محمد الفراتی بپردازد که در پی آن برای مخاطب روشن میگردد با وجود تلاشهای مترجم، شکاف معنایی و نارسایی در معادلگزینی در ترجمۀ وی به چشم میخورد. همچنین روشن میگردد که فهم مقصود اصلی بسته به درک معانی پوشیدۀ واژگان و تعابیر دارد و به دنبال آن برای خواننده روشن میشود که مترجم با مبنا قرار دادن متن مبدأ تلاش نموده در نقل معانی امین باشد، اما گاه، وجود مفاهیم کنایی و استعاری وی را از رسیدن به پیام مولوی بازداشته و نتوانسته پی به مقصود شاعر ببرد، در نتیجه ترجمۀ لفظی را اختیار نموده که معنا و عناصر فرهنگی زبان مبدأ در آن نادیده گرفته شده است.
ملخص الجهاز:
همچنین روشن میگردد که فهم مقصود اصلی بسته به درک معانی پوشیدۀ واژگان و تعابیر دارد و به دنبال آن برای خواننده روشن میشود که مترجم با مبنا قرار دادن متن مبدأ تلاش نموده در نقل معانی امین باشد، اما گاه، وجود مفاهیم کنایی و استعاری وی را از رسیدن به پیام مولوی بازداشته و نتوانسته پی به مقصود شاعر ببرد، در نتیجه ترجمۀ لفظی را اختیار نموده که معنا و عناصر فرهنگی زبان مبدأ در آن نادیده گرفته شده است.
نگارنده در این پژوهش به دنبال بررسی و ارزیابی ترجمۀ وی از استعارهها و کنایههای موجود در «نینامه» برآمده تا از این رهگذر برای مخاطب روشن شود که علی رغم آشنایی و تسلط مترجم به زبان فارسی، اما واژگان و تعابیر متن اصلی در زبان مقصد بار معنایی خود را از دست داده و مترجم به درستی از عهدۀ انتقال پیام مولوی بر نیامده است.
وی به عنوان یک خوانندة متمایز متن و یک دریافتکننده، باید نسبت به همۀ آنچه متن اصلی، آن را در برگرفته است، آشنا باشد؛ به عنوان مثال با زندگی شاعر، نوع متن، ساختار، زبان، فرهنگ و سبک شعری وی آشنایی کامل داشته باشد و قبل از شروع با تفسیر از معانی خاموش و ضمنی متن برای فهم درونمایۀ متن و انتقال آن به زبان مقصد کمک بگیرد» (مرابط، 2009: 55)، اما این ویژگی در بازتولید فراتی مشاهده نمیشود؛ زیرا واضح است که واژۀ «نیستان» در زبان و فرهنگ عرفانی مولوی نمیتواند در معنی ظاهری خود به کار رفته باشد، بنابراین، درک و دریافت آن ذکاوت، آشنایی و تسلط مترجم نسبت به معارف عارفانۀ مولوی را میطلبد؛ چرا که این شاعر بزرگ پارسی از استعاره، کنایه، تمثیل و...