خلاصة:
احمد شوقی، شاعر پرآوازة ادبیات معاصر عربی و پروین اعتصامی، بانوی شهیر شعر معاصر فارسی از شاعرانی هستند که با استفاده از ظرفیّت تعلیمی شعر، به امر آموزش و تربیت، بهویژه تربیت کودکان و نوجوانان، اقدام کرده و برای این منظور، به سرودن منظومههای تمثیلیروی آوردهاند. اهمّیّت این نوع از قصّهها در سهولت انتقال مفاهیم اخلاقی، تربیتی و اجتماعی به مخاطب است. با توجّه به ضرورت و اهمّیّت بازشناسی این مفاهیم در بررسیهای تطبیقی، این پژوهش به دنبال این هدف است که با روش توصیفی- تحلیلی و بر اساس مکتب ادبیات تطبیقی آمریکایی به مقایسه و تحلیل خردورزی که یکی از مهمترین مضامین در اشعار احمد شوقی و پروین اعتصامی است، بپردازد تا از این طریق، وجوه تشابه و تفاوت اندیشههای دو شاعر را نمایان سازد. یافتههای تحقیق، بیانگر این است که شوقی و پروین، خرد را چراغ راهنمای زندگی فرد معرّفی میکنند که وی با بهکارگیری آن، میتواند موانع و مشکلات را از پیشرو بردارد و با فهم معنای واقعی زندگی، آیندۀ روشنی را برای خود رقم بزند. دو شاعر معتقدند که آنچه موجب غنای عقل و تکامل آن میشود، کسب تجربه است. آن دو، رعایت احتیاط را نشانۀ خردورزی میدانند و کسی را خردمند به حساب میآورند که همواره جانب احتیاط را نگه دارد. در زمینۀ تفاوت دیدگاهها؛ شوقی، رشد مادّی و دنیوی را به عنوان یکی از نتایج خردورزی مطرح میکند و حال آنکه، پروین با صراحت بر رشد و کمال معنوی و روحانی تأکید میکند.
ملخص الجهاز:
خردورزی در منظومههای تمثیلی احمد شوقی و پروین اعتصامی چکیده احمد شوقی، شاعر پرآوازة ادبیات معاصر عربی و پروین اعتصامی، بانوی شهیر شعر معاصر فارسی از شاعرانی هستند که با استفاده از ظرفیت تعلیمی شعر، به امر آموزش و تربیت، بهویژه تربیت کودکان و نوجوانان، اقدام کرده و برای این منظور، به سرودن منظومههای تمثیلی روی آوردهاند.
با توجه به ضرورت و اهمیت بازشناسی این مفاهیم در بررسیهای تطبیقی، این پژوهش به دنبال این هدف است که با روش توصیفی- تحلیلی و بر اساس مکتب ادبیات تطبیقی آمریکایی به مقایسه و تحلیل خردورزی که یکی از مهمترین مضامین در اشعار احمد شوقی و پروین اعتصامی است، بپردازد تا از این طریق، وجوه تشابه و تفاوت اندیشههای دو شاعر را نمایان سازد.
شوقی در این دوره، با تأثیرپذیری از ادیبان برجستۀ اروپا بهویژه لافونتن(2) فرانسوی و اقتباس و ترجمه از حکایتهای وی و نیز با تعمق در فرهنگ اسلامی و آثار شاعران نامدار عرب در دورههای پیشین و دقت در اوضاع و دگرگونیهای سیاسی و اجتماعی عصر خود، شاهکارهای زیبایی را در قالب حکایت به زبان حیوانات پدید آورد، البته همۀ آنها، ترجمۀ صرف نیستند؛ بلکه بعضی از آنها از ابتکارات خود شاعر به شمار میآیند.
ضرورت، اهمیت و هدف ضرورت و اهمیت این پژوهش از آن جهت است که بررسی تطبیقی خردورزی در منظومههای تمثیلی احمد شوقی و پروین اعتصامی به بازشناسی یکی از مهمترین مضامین در شعر دو شاعر میانجامد که به عنوان یکی از ضروریترین مسائل جامعۀ بشری به شمار میآید.