خلاصة:
ﻧﻮﺷﺘﺎر ﭘﯿﺶ رو ﺑﺎ ﻃﺮح اﯾﻦ ﭘﺮﺳﺶ ﮐﻪ ﻋﻠﻞ و دﻻﯾﻞ اﺧﺘﻼفﻫﺎی ﺳﺮزﻣﯿﻨﯽ و ﻣﺮزی در ﻣﯿﺎن ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﺟﻨﻮﺑﯽ ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس ﭼﯿﺴﺖ، ﺗﻼش دارد ﺑﺎ ﺑﻬﺮهﮔﯿﺮی از روش ﺗﻮﺻﯿﻔﯽـﻓﺮآﯾﻨﺪی ﺑــﻪ اﯾﻦ ﻣﻬﻢ ﺑﭙﺮدازد ﮐﻪ در ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﺣﺎﺷﯿﮥ ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس ﻣﺮز، ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ ﺑﯿﮕﺎﻧــﻪ اﺳــﺖ و ﺳــﺮﺣﺪات ﺑﺴﯿﺎری از ﮐﺸﻮرﻫﺎی اﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻪوﺳﯿﻠﮥ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺮزی و ﻧﻪ ﺧﻄﻮط ﻣــﺮزی ﻣﺸــﺨﺺ ﻣﯽﺷــﻮﻧﺪ. درﺧﺼﻮص ﻣﺸﺨﺺ ﻧﺒﻮدن دﻗﯿﻖ ﻣﺮزﻫﺎ در ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﺣﺎﺷﯿﮥ ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس ﻣﯽﺗﻮان ﺑــﻪ ﻣــﻮاردی ﻧﻈﯿﺮ ﮐﻮچ ﻗﺒﺎﯾﻞ، وﺟﻮد ﺻﺤﺮاﻫﺎی ﺧﺸﮏ و ﺑﯽآبوﻋﻠﻒ و ﻋﺪم اﮐﺘﺸــﺎﻓﺎت ﻧﻔﺘــﯽ اﺷــﺎره ﮐــﺮد. ﻋﺎﻣﻞ دﯾﮕﺮی ﮐﻪ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺤﺪودﯾﺖﻫﺎی ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ و ﯾﺎ اﺧﺘﻼفﻫﺎی ﻣﯿﺎنﻣﻨﻄﻘــﻪای در رواﺑﻂ ﻣﯿﺎن ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺗﺎﺛﯿﺮﮔﺬار اﺳﺖ، وﺟﻮد ﻣﻨﺒﻊ ﺣﯿﺎﺗﯽ ﻧﻔــﺖ اﺳــﺖ ﮐــﻪ ﯾﮑــﯽ ﻋﻮاﻣــﻞ اﺻﻠﯽ در اﺧﺘﻼف و درﮔﯿﺮی ﻣﯿﺎن ﮐﺸﻮرﻫﺎ ﻗﻠﻤﺪاد ﻣﯽﺷﻮد. ﺣﺪود دوﺳﻮم ذﺧﺎﯾﺮ اﺛﺒﺎتﺷﺪة ﻧﻔﺖ و ﯾﮏﺳﻮم ذﺧﺎﯾﺮ ﮔﺎز ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺟﻬﺎن در اﺧﺘﯿﺎر ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس ﻗﺮار دارد. ﻫﺮﭼﻨــﺪ وﺟــﻮد ﻫﻤﯿﻦ ﻋﺎﻣﻞ، ﯾﻌﻨﯽ ﻧﻔﺖ ﺳﺒﺐ ﺷﺪه ﺗﺎ ﮐﺸﻮرﻫﺎی اﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﺮای ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺣﺪود ﺑــﺎ ﯾﮑــﺪﯾﮕﺮ وارد ﻣﺬاﮐﺮه ﺷﻮﻧﺪ. ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﯾﮕﺮ، ﺗﺎ ﻗﺒﻞ از اﯾﻦﮐﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻋﻈﯿﻢ زﯾﺮزﻣﯿﻨﯽ در ﺑﺴﺘﺮ و زﯾﺮ ﺑﺴﺘﺮ ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس ﮐﺸﻒ ﺷﻮد، ﻋﻤﻼ اﺧﺘﻼفﻫﺎی ﺳﺮزﻣﯿﻨﯽ ﺑﯿﻦ اﯾﻦ ﮐﺸﻮرﻫﺎ ﻣﻄﺮح ﻧﺒــﻮد. ﺑــﺎ آﺷــﮑﺎر ﺷــﺪن اﯾﻦ ﺣﻘﯿﻘﺖ ﺑﻮد ﮐﻪ اﺧﺘﻼﻓﺎت ﺳﺮزﻣﯿﻨﯽ ﺑﯿﻦ اﯾﻦ ﮐﺸﻮرﻫﺎ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺗﺤﺪﯾﺪ ﺣﺪود ﻣﻨــﺎﻃﻖ درﯾــﺎﯾﯽ و ﺣﻮزهﻫﺎی ﻧﻔﺘﯽ ﻣﺸﺘﺮک ﺑﯿﻦ ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻫﺸﺖ ﮐﺸﻮر ﺣﺎﺷﯿﮥ ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس ﭘﺪﯾﺪ آﻣﺪ. اﻟﺒﺘﻪ دﺧﺎﻟﺖﻫﺎ و اﻋﻤﺎل ﻧﻔﻮذﻫﺎی ﮐﺸﻮرﻫﺎی اﺳﺘﻌﻤﺎری ﺑﻪوﯾﮋه ﺑﺮﯾﺘﺎﻧﯿﺎ در ﺷﮑﻞﮔﯿﺮی و ﺗﺪاوم اﯾﻦ اﺧﺘﻼﻓﺎت ﻣــﺆﺛﺮ ﺑﻮده اﺳﺖ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﻪدﻟﯿﻞ ﺑﺎﻓﺖ ﺟﻤﻌﯿﺘﯽ ﻣﺮدم ﺳﺎﮐﻦ ﺳﺮزﻣﯿﻦﻫﺎی ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس و ﺑﻪﺧﺼــﻮص ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮب اﯾﻦ ﭘﻬﻨﮥ آﺑﯽ، ﻋﻤﻼ ﻣﺮزﺑﻨﺪیﻫﺎی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺗﺎ اواﺧﺮ ﻗﺮن ﻫﺠــﺪه ﻣــﯿﻼدی دراﯾــﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻪ ﺷﯿﻮة راﯾﺞ در دﯾﮕﺮ ﻧﻘﺎط دﻧﯿــﺎ ﺷــﮑﻞ ﻧﮕﺮﻓﺘــﻪ ﺑــﻮد. ﺑــﻪﻫﺮرو، ﻣﺮزﻫــﺎی ﺑــﯿﻦ ﺑﺮﺧــﯽ از ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻣﺎرات ﻣﺘﺤﺪة ﻋﺮﺑﯽ ﺑﺎ ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن ﺳﻌﻮدی، ﻋﻤــﺎن ﺑــﺎ ﻋﺮﺑﺴــﺘﺎن ﺳــﻌﻮدی، ﻋﻤﺎن ﺑﺎ ﯾﻤﻦ و اﻣﺎرات ﻣﺘﺤﺪة ﻋﺮﺑﯽ ﺑــﺎ ﻋﻤــﺎن ﺑــﻪﻋﻠﺖ وﺟــﻮد ادﻋﺎﻫــﺎی ارﺿــﯽ، ﺳﯿﺎﺳــﺖﻫﺎی ﺗﻮﺳﻌﻪﻃﻠﺒﺎﻧﻪ و ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎی زﯾﺎد ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻋﻼﻣﺖﮔﺬاری ﺗــﺎﮐﻨﻮن ﺑــﺮ روی زﻣــﯿﻦ ﻋﻼﻣﺖﮔــﺬاری ﻧﺸﺪهاﻧﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ، اﯾﻦ ﻧﻮﺷﺘﺎر ﺑﺮ آن اﺳﺖ ﺗــﺎ ﺑــﺎ ﺑﺮرﺳــﯽ و ﻣﻄﺎﻟﻌــﮥ ﺗﺤــﻮﻻت ﺻــﻮرتﮔﺮﻓﺘﻪ در ﻣﻮﺿﻮع ﻣﺮز و ﺳﺮزﻣﯿﻦ ﻣﺎﺑﯿﻦ ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﺣﺎﺷﯿﮥای ﺧﻠﯿﺞ ﻓــﺎرس ﻃــﯽ ﺳــﺎلﻫﺎی 1995 -2012 م./1374-1391 ش.، ﻋﻠﻞ و دﻻﯾﻞ اﺧﺘﻼفﻫﺎی ﺳﺮزﻣﯿﻨﯽ و ﻣــﺮزی ﮐﺸــﻮرﻫﺎی ﺟﻨــﻮﺑﯽ ﺧﻠــﯿﺞﻓﺎرس را در ﻗﺎﻟﺐ ﺗﻮﺻﯿﻔﯽـﻓﺮاﯾﻨﺪی واﮐﺎوی ﻧﻤﺎﯾﺪ.
ملخص الجهاز:
اغلب کشورهای جنوب خلیج فارس در ردهبندی پنجگانۀ دولتها، جزء دولتهای کوچک طبقهبندی میشوند و تنها عربستان سعودی را میتوان در جرگۀ دولتها یا قدرتهای متوسط محسوب کرد؛ چراکه این کشورها از منظر وسعت سرزمینی و میزان جمعیت در حد پایینی قرار دارند و از نظر عناصر و معیارهای قدرت، فاقد ظرفیتها و توانمندیهای بالا هستند.
بیش از 50 مورد اختلافهای مرزی و ارضی در میان هشت کشور خلیج فارس وجود دارد که در این رابطه میتوان به اختلاف مرز دریایی در خلیج سلوا و خورالعدید میان عربستان و قطر و نیز برخورد نظامی ناوهای جنگی امارات و عربستان که دارای اختلافات مرزی گسترده در بخشهای خشکی و دریایی هستند، اشاره کرد که منجر به غرق شدن ناو سعودی شد.
عربستان سعودی مدعی مالکیت بیستوسه مایل از سواحل جنوبشرقی قطر است و دو کشور درمورد مرزهای جنوبغربی و خلیج «سلوا» واقع در این منطقه نیز با یکدیگر اختلافات ارضی دارند.
همچنین باید اشاره کرد که مرزهای دریایی عربستان با قطر در این منطقه و در غرب قطر یعنی در خلیج سلوا هنوز تعیین نشده است.
همچنین باید ذکر نمود که اختلافهای موجود میان عربستان و قطر را باید یکی از جدیترین اختلافها و درگیریهای مرزی و ارضی بین کشورهای عرب حوزۀ خلیج فارس بهشمار آورد که هرازچندگاهی تشدید و موجب بروز تنش میان دو کشور میشود که بارزترین نمونه آن به اوت سال 1992 م.
org/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/9990137137 CIA - The World Fact book , http://www.
com/article/2009/08/23/idINIndia-41923020090823,( | Sun Aug 23, 2009 7:42pm) چالشهای فراروی شورای همکاری خلیج فارس برای تبدیل به اتحادیه، http://www.