خلاصة:
به دلیل شاعر دوستی خاندان قاجار شاعران و تذکره نویسان بسیاری در سدة سیزدهم زیستهاند که بعضا آثار منحصر به فردی خلق کردهاند. درّی شوشتری شاعر و تذکره نویس معاصر دولتشاه، فرزند فتحعلی شاه از جمله این نویسندگان بوده است . مهمترین اثر وی تذکره « چمن سرور» است که جنگی موضوعی از اشعار است و غالبا اشعار سبک هندی از شاعران قرن 11 و12 را شامل می شود. این اثر تاکنون تصحیح نشده است . وی همچنین اثری با عنوان « اقبالنامه» در ذکر سادات مرعشی داشته که گویا از میان رفته است. کار دیگر او تنظیم و استنساخ « سفینة خوشگو» اثر بندر بن داس است. این مقاله به زندگی و آثار درّی شوشتری و بویژه معرّفی و نقد اثر مهمّ او « چمن سرور » میپردازد. پس از آن مختصری در مورد «سفینة خوشگو» و نقش وی در شکل گیری آن می آید و در پایان با بررسی نمونه اشعار و نثر درّی، تصویری از وی به عنوان شاعر و نویسندة درباری ترسیم خواهد شد.
ملخص الجهاز:
«این نسـخه در سـفری جالـب در هجوم نادر از هند به ایل بختیاری آمده و در آنجا طعمـه سـیل شـده تـا آن را در شوشـتر از آب گرفته اند و سرانجام در سال ١٢٤٧ کسی به نام دری در دارالسلطنۀ اصفهان آن را بـا تصـرفاتی بازنویسی و استنساخ کرده است » ( فتوحی ، ١٣٨٥ : ٢٦٥)از همین جا معلوم مـی شـود کـه دری دست کم تا ١٢٤٧ هـ.
سبک هندی بیت محور است و به همین دلیل دری نیز بیشتر ابیـات منفـرد را در اثـر خـود آورده است : «چون طریق اختصار در نظر بود، قصیده یا قطعه یا مثنوی را متعرض نشده ، هرکجا فـردی مناسب دیده یا رباعی از جایی شنیده ، ثبت نمود؛ هرچند افراد بلند و رباعیات دلپسـند بسـیار بـه نظر آمد، چون صاحب ایشان معلوم نبود نوشته نشد.
«انتخاب هایی که تذکره نویسان از دیوان شـاعران فراهم آورده اند در واقع جدا ساختن شعر عالی و خوب از اشعار سست و ضعیف است و نوعی نقد محسوب می شود» (فتوحی ، ١٣٨٥ : ٢٠٣) مطلب دیگری که از چمن سرور برمی آید، علاقۀ بی پایان دری به سـعدی اسـت .
تنها اثر او که در جنگ های دیگر نیز نقل شده است ، یک بحر طویل اسـت (در مجموعـه ١٤٣٠٧ مجلس ) شعر دری در مجموع شعر متوسطی است و مجموع اشعاری که در چمن سـرور از خود آورده است حدود ٥٠ بیت پراکنده ، یک غزل مثنوی و یک قصیده است .