خلاصة:
هدف این پژوهش، بررسی چگونگی اثرگذاری برنامه درسی پنهان بر انضباط دانش‌آموزان دورة ابتدایی است. به این منظور از روش آمیخته یا ترکیبی در این پژوهش استفاده گردید که در بخش کمی، روش تحقیق مورداستفاده روش پیمایشی از نوع مقطعی و در بخش کیفی از روش بررسی موردی (پژوهش پدیدار شناختی از نوع تجربه زیست شده) استفاده‌شده است. جامعة آماری پژوهش کلیه 39 مدرسه ابتدایی پسرانه ناحیه 3 آموزش‌وپرورش شهر شیراز در سال تحصیلی 95-94 است. تعداد نمونه مورد پژوهش با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی 8 مدرسه و طول مدت مشاهده از ابتدا تا انتهای سال تحصیلی 95-94 بوده است. برای جمع‌آوری اطلاعات متناسب ابزارهای زیر استفاده‌شده است:1-پرسشنامه انضباط محقق ساخته.2-برگه‌های مشاهده سنج محقق ساخته با مقیاس درجه‌بندی لیکرت با روش واقعه‌نگاری.3-مصاحبه با روش سؤالات استانداردشده و روش گفتگوهای غیررسمی. به‌منظور تجزیه‌وتحلیل اطلاعات در بخش کمی از همبستگی پیرسون و تجزیه‌وتحلیل رگرسیون چندگانه استفاده‌شده است. نتایج رگرسیون چندگانه بین برنامه درسی پنهان با انضباط دانش‌آموزان همبستگی چندگانه 527/0 را نشان می‌دهد که در سطح اطمینان 95درصد معنادار است. همچنین به‌منظور تجزیه‌وتحلیل اطلاعات در بخش کیفی از نظرات صاحب‌نظران برنامه درسی پنهان و روانشناسی پرورشی استفاده شد که نتایج نشان داد که در اکثر مدارس و کلاس‌های درس مورد مشاهده دانش‌آموزان تحت تأثیر آثار برنامه درسی پنهان قرار داشتند که این آثار به‌طور مستقیم و غیرمستقیم بر احساس تعلق به مدرسه آن‌ها تأثیر عمیق و پایداری می‌گذاشت.
ملخص الجهاز:
همچنین به‌منظور تجزیه‌وتحلیل اطلاعات در بخش کیفی از نظرات صاحب‌نظران برنامه درسی پنهان و روانشناسی پرورشی استفاده شد که نتایج نشان داد که در اکثر مدارس و کلاس‌های درس مورد مشاهده دانش‌آموزان تحت تأثیر آثار برنامه درسی پنهان قرار داشتند که این آثار به‌طور مستقیم و غیرمستقیم بر احساس تعلق به مدرسه آن‌ها تأثیر عمیق و پایداری می‌گذاشت.
Keywords: discipline, hidden curriculum, primary students مقدمه برنامه درسی (Curriculum) از دیدگاه (Maleki) به محتوای رسمی و غیررسمی، فرایند، محتوا، آموزش‌های آشکار و پنهانی اطلاق می‌گردد که به‌وسیلة آن‌ها فراگیرنده تحت هدایت مدرسه، دانش لازم را به دست می‌آورد و مهارت‌ها را کسب می‌کند و گرایش‌ها، قدرشناسی‌ها و ارزش‌ها را در خود تغییر می‌دهد (Noruzi,2011) از این‌رو به اعتقاد (Alikhani Mehrmohamadi,2005) تلاش می‌شود تا از طریق طراحی و تدوین برنامه درسی مشخص، انواع مختلف دانش و مهارت‌ها را به فراگیران انتقال داده، آن‌ها را برای بر عهده گرفتن نقش‌ها و مسئولیت‌هایشان در زندگی آماده سازد (Hosseini Yazdi,2014) همچنین (Alikhani,Mehrmohamadi,2005) معتقدند که عوامل دیگری به‌طور اجتناب‌ناپذیر در کنار برنامه درسی رسمی وجود دارند که در بسیاری از جنبه‌ها به‌طور گسترده پایدارتر و نافذتر در شکل‌گیری تجارب انتقال افکار نگرش‌ها ارزش‌ها و اعمال رفتار بر دانش‌آموز تأثیر می‌گذارد و نفوذ آن‌ها کل فرایند تعلیم و تربیت را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
با توجه به هدف تحقیق به‌منظور بررسی اثر برنامه درسی پنهان بر انضباط دانش‌آموزان و پاسخگویی به سؤال‌های پژوهش علاوه بر مشاهده، از مصاحبه با دو روش سؤالات باز استاندارد شده و روش گفتگوهای غیررسمی استفاده شد؛ و مصاحبه‌ها در کلاس‌های درسی که مورد مشاهده پژوهشگر قرار گرفته بود انجام پذیرفت.
(
, 
, 
)
