خلاصة:
نظام ولایت فقیه، منبعث از حاکمیت الهی و نظام پارلمانی مبتنیبر نقش پررنگ نمایندگان مردماست. اگرچه جمع این دو با مشکلاتی مواجه است، اما از آنجا که حاکمیت الهی از قدیمیترین اشکال حاکمیت است و امروزه نیز بسیاری از مردم جهان دارای عقاید دینیاند، با ترکیب این نظریه با دستاوردهای خرد جمعی بشری میتوان راهکار مناسبی برای حکومتهای امروزی بهدست داد. سوال پژوهش این است که مشخصات رژیم پارلمانی، در تشکیلات مبتنیبر حاکمیت الهی در جمهوری اسلامی ایران چیست؟ روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی و تحلیلی است. براساس یافتههای نوشتار حاضر، همانطورکه میتوان به رژیم کنونی، نظام ولایی از نوع نیمهریاستی-نیمهپارلمانی گفت، با ایجاد تغییراتی میتوان آن را بومی و تبدیل به «رژیم پارلمانی ولایی» کرد که سازگاری بیشتری با حاکمیت الهی داشته باشد. در واقع با تفکیک وظایف شرعی از سایر وظایف ولایت فقیه و بازتعریف این «سایر وظایف» در راستای قوه تعدیلکننده و نیز استفاده از نظام نسبتا حزبی نه تماما حزبی، میتوان شرایط را برای نظام پارلمانی فراهمکر.
ملخص الجهاز:
بنابراين مسئله ايـن است که چگونه ميتوان به يک رژيم پارلمان سالار در تشکيلات مبتنيبر حاکميت الهي در قالب جمهوري اسلامي ايران دست يافت ؟ ضرورت اين بحث از آنجا ناشي ميشود که در ساختار سياسي مطلـوب ، لازم اسـت تـنش و برخورد قوا به حداقل برسد ودر صورت بروز بحران ، قوة تعديل کننده به اصلاح وضعيت مبـادرت کند.
کوثر قبادي (١٣٩٢) در پايان نامۀ کارشناسي ارشـد بـا عنـوان «امکـان سـنجي استقرار نظام پارلماني در ايران » به اين نتيجه ميرسد که ظرفيت هاي تغيير به نظـام پارلمـاني محدود است و بدون توجه به موانع جدي اين کار، معضلات چشمگيري براي جمهوري اسـلامي ايران به وجود ميآيد.
تاريخ تحولات سياسي در جمهوري اسلامي ايران نشـان مـيدهـد کـه بـا ايـن تـنش هـاي روزافزون اگر قدرت مقام رهبري به عنوان قوة تعديل کننده و اشراف شرعي و معنـوي ايشـان بـر امور نبود، شيرازة حکومت از هم ميپاشيد يا دچار دولت هاي بيثبات و غيرقابـل اتکـا مـيشـد.
اين در حالي است که انتظار ميرود طراحي سيستم به گونه اي باشد کـه نـزاع هـاي سياسـي بـه حداقل برسد و اگر احياناً قواي مختلف در شرايط استثنايي و تضادهاي شديد و آشتيناپذير قرار گرفتند، رئيس کشور به عنوان نقطۀ ثبات سياسي به حل امور بپردازد نه اينکه وجـود تعارضـات شديد را دائما شاهد بوده و حل آن را نيز پيوسته از رأس هرم حاکميت توقع داشته باشيم ، زيرا مداخلۀ مداوم و زياد، موجبات کند شدن تيغ قوه ي تعديل کننده را فراهم خواهد آورد.