خلاصة:
نذر و فعالیتهای همراه با آن، از تنوع و گوناگونی چشمگیری برخوردار است، بهطوریکه توانسته منابع گرانبهایی در حوزههای گوناگون معنوی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی تولید نماید. این مقاله با در نظر داشتن این مهم که نذر و کنشهای گوناگون برخواسته از آن در سطح جامعه ایرانی فراتر از یک امر دینی گسترانیده شده، به دلیل کمبود مطالعات مؤثر در این زمینه، با اتخاذ رویکردی اکتشافی، در پی تولید ادبیات پژوهش برای شناسایی ابعاد و قابلیتهای نذر و بهکارگیری منابع حاصل از آن در برنامهریزیهای عملی در سطح کلان جامعه است. بر این اساس، این مقاله با بهرهگیری از روشهای کیفی، ضمن ارائه تقسیم و طبقهبندی گونهها و اقسام نذر و شناسایی عوامل تاثیرگذار بر وقوع کنشهای نذری به دلایل گرایش به کنشهای نذری و ارتباط عوامل تأثیرگذار بر اعمال نذری در جامعه مورد مطالعه (شهر فومن) میپردازد. نذر و کنشهای معطوف به آن در شهر فومن متنوع و گونهگوناند. در این مقاله همچنین به عوامل شکلدهنده و تقویتکننده نذر و همچنین عوامل و دلایل ترغیبکننده به نذر پرداخته شده است.
Vow and its associated activities vary widely so that it could have provided precious spiritual, social, cultural and economic sources. Taking into account that vow and vow-originated acts have been widespread in the Iranian society ever over a religious deed, this paper recognizes the lack of influential studies in this regard and tries to provide a literature for identifying the aspects and capabilities of vow as well as utilizing the provided sources for practical planning across the society. Thus, using qualitative methods, we categorize vow to identify and interrelate the effective factors on the occurrence of vow in the sample society- i.e. Fouman, Guilan; Vow-related activities are of various types there. In this paper, we also deal with the formatives of vow and the way people are encouraged to do it.
ملخص الجهاز:
اعمال نذری که مختص زنان است، با دارا بودن ویژگیهایی همچون جمعیبودن، جنبه غذایی داشتن، متنوعبودن، به کیفیت توجهداشتن، عدم حضور مردان (بهار، 1383: 124- 125)، در مقابل، نذرهای مردانه که با دامنه محدود، بیشتر به فعالیتهای جسمی، نذرهای مادی و کالایی، شرکت در مراسم مذهبی و نظایر آن محدود میشود، سبب شده تا نذر بهعنوان نهادی اجتماعی و دینی در جامعه قلمداد شود که زنان میتوانند در آن بهتنهایی به مشارکت و ادارهاش بپردازند و از این طریق برای بالا بردن تواناییها و هویت اجتماعی خود گام بردارند.
ج) عوامل ترغیبکننده به نذر عوامل شکلدهنده و تقویتکننده نذر از جمله عوامل ساختاری هستند که وقوع نذر را در جامعه فراهم میآورند، اما همراه با آن عوامل، نذر به دستهای دیگر از عوامل بهعنوان عوامل ترغیبکننده نیز وابسته است که رفتار افراد و جامعه را تحت تأثیر قرار میدهد و با عمق و گستردگی خاصی که دارد ضمن پاسخگویی به سلیقههای مختلف موجب میشود که افراد در هرلحظهای از حیات خود بهویژه در برخورد با مصائب و مشکلات سخت با میل و شوق فراوان به این کنش دینی اقدام ورزند و بدین شکل فعالیتهای نذری با سهولت و در گستره وسیعتری در جامعه پراکنده شود.
مطالعات صورت گرفته در این رابطه همانطور که در این مقاله ارائه شد، نشان داد که نذر بهصورت گستردهای در ابعاد و انواع گوناگون در کالبد جامعه مورد مطالعه وجود دارد که میتوان براساس شمول جمعیتی در قالب نذرهای فردی و جمعی و بر اساس معیار محتوای کالاهای نذری به نذرهای مالی و غیرمالی و بهلحاظ زمینههای اتفاقیه کنشهای نذری به نذرهای معنوی، نذرهای اجتماعی، نذرهای فرهنگی و نذرهای عمرانی یا توسعهای تقسیم و طبقهبندی کرد.