خلاصة:
یادگیری علوم همواره برای انسان آمری حیاتی بوده؛ و در طول تاریخ بشریت هیچگاه زمانی وجود
نداشته است که انسان خود را از یادگیری بی نیاز دانسته؛ و یا آن را عملی غیر ضروری به حساب
آورد. اما روند کشف و یادگیری علوم در زمانها و مکان های مختلف رشد متفاوتی داشته است. گاه
در یک برهه از زمان آنچنان سرعت گرفته است که آن عصرء به عصر شکوفای علمی ۰ عصر طلایی
و... نامبردار گشته؛ گاهی اوقات نیز آنقدر کند بوده که آن را دوران انحطاط علمی نام نهاده اند. از
آنجاکه پیشرفت علمی در هر جامعه و سرزمینی تابع عوامل گستردة فرهنگی,اجتماعی,اقتصادی
و..میباشد. حاکمان به دلیل در دست گرفتن نبض قدرت سیاسی, اقتصادی» اجتماعی در یک
جامعه و تاثیرگذاری بسیار بر این عوامل در پیشرفت یا عدم پیشرفت علمی جامعه از نقش بسیاری
برخوردار هستند. یکی از زمانهای که فراگیری علم در آن روند مطلوبی داشته است دوران خلافت
خلفای نخست فاطمی در مصر است. در این زمان مصر به پیشرفت علمی قابل توجهی می رسد و
به عنوان یکی از مراکز علمی مهم دنیا مطرح شده مهد پرورش علوم مختلف میگردد .در این
تحقیق که با روش توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر کتاب المجالس و المسایرات قاضی نعمان جمع
آوری شده است. سعی بر این است که سیاست گذارهای خلیفه المعز فاطمی در راه پیشرفت
علمی و تلاش های او در این راه شناسایی و معرفی گردد.
ملخص الجهاز:
بررسی سیاست های علمی خلیفه المعز فاطمی (با تکیه برکتاب المجالس والمسایرات قاضی نعمان) سید علاءالدین شاهرخی 1 سمیه بخشی زاد 2 حسن بستان 3 چکیده یادگیری علوم همواره برای انسان امری حیاتی بوده؛ و در طول تاریخ بشریت هیچگاه زمانی وجود نداشته است که انسان خود را از یادگیری بی نیاز دانسته؛ و یا آن را عملی غیر ضروری به حساب آورد.
ق، فراهم کردن کتابخانهای بود که عموم افراد که از خرید و تهیۀ کتاب به علت گرانی ناتوان بودند از آن بهره ببرند؛ و در مواقعی به دستور برخی از حاکمان فاطمی در این مکان، کلاس درس و بحث و گاه مناظره و مباحثه علمی میان عالمان دین نیز انجام میشد(تاریخ تمدن اسلامی،1386، 635).
از این رو برای دست یافتن به این هدف کتاب مجالس المسایرات قاضی نعمان به منظور شناسایی سیاستگذاریهای علمی خلیفه المعز، در راستای رشد علمی جامعه زمان خود مورد بررسی قرار گرفت.
گاه پیش آمده که می خواستم آنان را به سبب کوتاهی شان در این امر سرزنش کنم، پس ازشان در باره چیزی که به سبب جهلشان درک نمی کنند، پرسیدم، به این سبب که روی گردانی آنها از عمل به حکم آن حلال نیست و خدای عز و جل آن را برایشان فرض و واجب کرده و بر پرسیدن و پیگیری حکمش مکلف ساخته، اما از اینان جز چشمانی که فقط نگاه می کنند و دهان های بازی که خمیازه می کشند و اجسادی که خالی از علم و حکمت است، ندیدم، تا جایی که از مورد خطاب دادنشان در این امور به خود بازگشتم و خود را ملامت کردم.
از این رو نقش سیاستهای علمی خلیفه المعز با تکیه بر کتاب مجالس المسایرات قاضی نعمان مورد بررسی قرار گرفت.