خلاصة:
چهار دهه پس از هجوم چنگیز . مغولان بار دیگر در سپاهی به رهبری هلاکو عازم ایران شدند.
هلاکو پس از قلع و قمع اسماعیلیان » با فتح بغدادخلافت عباسیان را خاتمه بخشید و حکومت
ایلخانی را بنیاد نهاد. با تاسیس این حکومت ۰ عصر جدیدی در تاریخ این سرزمین آغاز شد. نوادگان
چنگیز بر سرزمینی مسلط شدند که دارای فرهنگی غنی و سابقه ای کهن در تاریخ بود و پس از
یک دوره چهل ساله ی جنگ و نابسامانی ء نیاز به بازسازی و ترمیم داشت. ایلخانان مغول دریافته
بودند که به تنهایی قادر به فرمانروایی بر این سرزمین نیستند.از این رو اداره قلمرو عظیم خویش را
به دانشمندان و بزرگان ایرانی همچون خواجه نصیرالدین طوسی و خواجه رشید الدین فضل ال
همدانی و... سپردند و همین امر موجب پدید آمدن تحولات اساسی و بنیادین در حیات علمی و
فرهنگی آن دوران گردید. در این میان آذربایجان با قرار گرفتن در مرکزیت دولت ایلخانی به یکی
از کانون های مهم و تاثیر گذار این تحولات در ایران تبدیل گشت و به عنوان یک مرکز علمی
فرهنگی مهم ءنقش ارزنده ای در شکوفائی فرهنگ وتمدن آن دوران ایفا نمود.
ملخص الجهاز:
چنین به نظر میرسد که احداث دوازده کاربری پیرامون مقبره توسط غازان، موضوع تمایل وی به مذهب تشیع و اشاره به تعداد امامان شیعه را تداعی کند (خواند میر،1333 :188) ابن بطوطه که در سنه 727 هجری به تبریز آمده است درباره این عمارت چنین نوشته : غازان خان که از ابنیه و آثار خیر او بعد از قبول اسلام گفتیم ،در شام تبریز که بعدها موسوم به شام غازان یا شنب غازان شد، مقبره عظیمی برای خود ساخت و املاکی در ایران و عراق بر آن وقف کرد و تولیت آن را به رشیدالدین فضل الله و سعدالدین ساوجی وزیران خود داد و برگرد این بقعه بناهای وسیعی دارای قسمتهای مختلف برپاکرد (ابن بطوطه ،129و134) فضاهای مجموعه شنب غازان رشیدالدین طراحی گنبد را کار خود غازان خان ذکر می کند که در خارج شهر در جانب غربی در موضع شنب ، خویشتن طرح کشیده آن را بنا نهاد.
خواجه رشید الدین به تقلید از غازان خان و تقریبا به همان عظمت کار وی در تبریز و در محله ای که به ربع رشیدی معروف شد، آرامگاهی با متفرعات متعدد از قبیل مدرسه ، مسجد جامع ، کاروانسرا ، بازار ، دکاکین ، حمام ، دارالسیاده ، دارالضیافه ،دارالشفا،دارالحفاظ ،دارالحجاج، بیت الکتب ،بیت القانون ،بیت المتولی وحتی کارخانه ها وکارگاههای صنعتی و هنری بنا کردکه خود شهرکی بود و این مجموعه مرکز همه علوم وفنون زمان گردید.