خلاصة:
در عصر حاضر فرهنگ از مهمترین متغیرهای تاثیرگذار در سیاست خارجی کشورها در سطح روابط بینالملل می باشد؛ زیرا فرهنگ در درون خود دارای هنجارها، ارزشها و باورهایی است که مبنای هویت یک جامعه را می سازد. بنابراین سیاست خارجی هر کشور در سطح بینالملل، نوعی عمل هویتیابی و هویتسازی است که از عرصه فرهنگی آن جامعه نشئت میگیرد. اسلام بهعنوان دین توحیدی و جهانی، برای پیشبرد اهداف خود که همان گسترش اسلام در پهنه گیتی است، همواره در سیاست خارجی خود به عناصر فرهنگ توجه خاصی نمودهاست. لذا در این زمینه کارهای علمی نیز صورت گرفتهاند اما این نوشتار با روش اسنادی به دنبال واکاوی تاثیر فرهنگ اسلامی بر سیاست خارجی دولت اسلامی است. یافتههای این تحقیق نشان میدهد که فرهنگ اسلامی به دلیل تفاوت با سایر فرهنگها در مبانی، ویژگیها، اصول و کارکردها در نتیجه کارکرد متفاوتی در شبکه بروندادهای نظری و رفتاری سیاست خارجی خود بر جای خواهد گذاشت.
ملخص الجهاز:
بنابراین، منشأ حقوق که زیربنای ساختار سیاسی دولت میباشد، در فـرهنگ اسـلامی نـه مربوط به رأی و نظر حاکم است که استبداد مطلقه به وجود آید و نه به رأی و نـظر مـردم که اشکالات دموکراسی را داشته باشد، بلکه «حقوق» از ناحیۀ مرجعی کـه تـمام اجـزاء و زوایای مادی، معنوی انسان را که مخلوق اوست میشناسد و راه سعادت و کمال او را میداند، تعیین میشود و هم حـاکم و هـم مـردم ملزم به رعایت آن سیستم حقوقی وحیانی هستند (علامه طباطبایی، 1375، ج 1: 330)؛ زیرا قانون پیونددهنده لایههای گوناگون جامعه است و کارکرد اصلی قانون، تنظیم رفتار اعضای یک جامعه میباشد که بهطور طبیعی، دچار تعارضاند؛ زیرا علاوه بر نظم بخشیدن به زندگی فردی، اجتماعی انسانها، امکانپذیر ساختن اصلاحات اجتماعی، یکی از اهداف بسیار مهم قانون صحیح و مبتنی بر اصول انسانی این است که جهت تکامل حرکت انسانی و مسیر تحولات اجتماعی را مشخص میسازد.
لذا دولت اسلامی بر اساس معیارهای اساسی و اصول سیاست خارجی اسلامی باید افرادی را بهعنوان کارگزار در سیاست خارجی انتخاب نماید که مقید به باورها و ارزشهای فرهنگ و اخلاق اسلامی باشد تا در تصمیمگیریها منافع کلان اسلامی و مسلمانان را در سطح بینالملل در نظر داشته باشد؛ چراکه هدف اصلی سیاست خارجی اسلام دعوت جهانیان به اصل دین توحیدی اسلام است و تمامی راهبردهای پیامبر اسلام (ص) نیز برای اعتلای کلمه توحید و حاکمیت آن بر سراسر جهان اختصاص داشتند (جلیلی، 1374: 44).