خلاصة:
طبق روایات دینی جنّ موجودی غیرمادی است که با برخورداری ازشعور و هستی غیرارگانیک در سلسلهمراتب هستی، از نظر جایگاه پایین تر ازانسانوبالاترازحیوانقرار دارد. بنا بر روایات اسلامی، گروهی از جنیان پس از بعثت پیامبر اکرم(ص) به آن حضرت ایمان آوردند و در زمرة مسلمانان جای گرفتند. اینان پس از رحلت نبیّ مکرم اسلام، به پیروی از ائمه اطهار(ع) پرداختند و در مواقع لازم، آمادگی خود را برای فداکاری ابراز نمودند. گزارشهای منابع از حضور گروهی از آن ها در کربلا برای حمایت از امام حسین(ع) را میتوان مصداق این مدعا به شمار آورد. دیدار گروهی از جنیان با سیدالشهدا(ع) در کربلا، موضوعی است که مورد توجه تصویرگران و نقاشان عصر قاجار همچون میرزا علیقلی خوئی قرار گرفته و به خلقت تصاویری در این زمینه منجر شده است. اینکه تصاویر موجود در چاپ سنگی «طوفانالبکاء» در عصر ناصری، (قطع نظر از وثاقت یا عدم وثاقت تاریخی) (1313-1264ق) تا چه میزان با روایات اسلامی انطباق دارد، مسئله ای است که این مقاله میکوشد تا به روش کیفی و تحلیل محتوای تصاویر، به تبیین آن همت گمارد و نیز برخی از ابهامات موجود در خصوص حضور زعفر را برطرف نماید.
ملخص الجهاز:
دوفصلنامۀ علمی -پژوهشی تاریخ نگری و تاریخ نگاری دانشگاه الزهرا(س ) سال بیست و هشتم ، دورة جدید، شمارة ٢٢، پیاپی ١٠٧، پاییز و زمستان ١٣٩٧ / صفحات ١٧٦-١٤٧ بررسی تطبیقی تصاویر جنیانِ حاضر در کربلا در کتب چاپ سنگی عصر ناصری با روایات اسلامی (مطالعۀ موردی طوفان البکاء)١ 2 مصطفی لعل شاطری 3 هادی وکیلی 4 علی ناظمیان فرد تاریخ دریافت : ٩٧/١٠/٢٥ تاریخ تصویب : ٩٧/١٢/١٨ چکیده طبق روایات دینی جّن موجودی غیرمادی اسـت کـه بـا برخـورداری از شـعور و هستی غیرارگانیک در سلسله مراتب هستی، از نظر جایگـاه پـایین تـر از انسـان و بالاتر از حیوان قرار دارد.
در این مقاله تلاش می گردد از زوایای مختلفِ هنریـ تاریخی ، ابتدا به توصـیف ویژگـی هـای ظاهری ، اسلام آوری جنیان و حضور آنان در واقعۀ کربلا در منـابع اسـلامی ـــ بـه دور از رویکـرد حدیث شناسانه ــ به عنوان پایه ای برای دستیابی به تحلیل تصاویر مبتنی بر روایات پرداخته و سپس با اشاره به عصر قاجار و نحوة خلق این تصاویر، میزان تطبیق ویژگی های ترسیم شـده از جنیـان را در کتاب طوفان البکاء با روایات دینی ارزیابی و ابهاماتی همچون حضور زعفر در تاریخ نگاری افرادی همچون واعظ کاشفی مورد بررسی و به عوامل تأثیرگذار در وجوه شباهت و تناقض پرداخته شود.
(In Persian) (Book) ١٧٤ / بررسی تطبیقی تصاویر جنیان حاضر در کربلا در کتب چاپ سنگی عصر ...