خلاصة:
چشم انداز همگرایانه تعمیق همکاری‌ها میان اعضای سازمان همکاری شانگهای طی دو دهه گذشته به ویژه بعد از گسترش جغرافیایی اخیر آن به سمت جنوب آسیا با سئوالات جدی مواجه شده است. جدی ترین و دیرپاترین اختلاف دوجانبه در سازمان همکاری شانگهای میان هند و پاکستان بر سر کشمیر در جریان است. اختلاف در برداشت ها و تفاسیر پکن و مسکو از نحوه عمل در نظام بین الملل کنونی و خواست متفاوت آنها از سازمان همکاری شانگهای - در کنار سایر عوامل- نیز با تاثیر بر ماموریت ها و عملکرد این سازمان می تواند به مثابه یک عامل واگرا عمل نماید. پرسش محوری مقاله این است که «اصلی ترین رقابت های درونی سازمان همکاری شانگهای کدام هستند و چه تاثیری بر انسجام و آینده این سازمان دارند؟» فرضیه به آزمون گذاشته شده این بوده است که «اصلی ترین رقابت ها در سازمان همکاری شانگهای میان چین و روسیه برای تعیین جهت و دستورکار این سازمان و میان هند و پاکستان بر سر مساله کشمیر در جریان است که اولی از طریق پراکندگی در اولویت های سازمان و دومی به واسطه تضعیف پیوندهای امنیتی و دفاعی میان اعضا، ظرفیت های واگرایی در سازمان را تقویت و مانع ارتقای آن در آینده می شود».
ملخص الجهاز:
بـا ايـن حـال بـه رغـم اظهـارات متعـدد مبني بر حسن نيت متقابل و حمايت از توسعه سازمان همکاري شانگهاي در جهت تحقـق اهـداف مشترک (٢٠١٧:٣٤ ,Huotari and Gaspers)، تفاوت هاي قابل تـوجهي در درک ايـن دو قـدرت بزرگ از مسير سياست جهاني وجود دارد که مي توانـد بـر چگـونگي پيـشرفت سـازمان همکـاري شانگهاي به عنوان يک رژيم امنيتي در سال هاي آينده تأثير بگذارد.
با اين همه تا آنجاکه به موضوع انسجام و همگرايي سـازماني مربـوط مـي شـود، ميـزان همگرايي /واگرايي سازمان همکاري شانگهاي بيش از هر چيز تحت تأثير رقابـت ميـان اعـضاي آن قرار دارد که از يک سو به رقابت چين و روسيه بـر سـر تحميـل دسـتورکار دلخـواه خـود بـر ايـن سازمان بازميگردد و از سوي ديگر هم آوردي خونين هند و پاکستان در کشمير را شامل مي شود.
Collective Security Treaty Organization (CSTO) رقابت درون سازماني چين -روسيه منافع چين و روسيه به عنوان قدرت هـاي اصـلي در نظـام بـين الملـل بـه کـرات بـر مواضـع اتخاذشده و مباحث سازمان همکاري شانگهاي وراي سياست هاي اعلامي اعـضا و خـط مـشي هـاي امنيتي و سياسي پذيرفته شده جمعي تأثير گذاشته است .
Peace Mission پکن در ابتدا تمايلي به مشارکت بيش از حد در اين گونه عمليات ها نداشت ، اما در سـال هـاي اخير همکاري هاي نظامي چين با ديگر اعضاي سازمان همکاري شانگهاي از جمله روسـيه بـه طـور قابل توجهي رشد داشته است .
(2017), “Russia – India Energy Cooperation: Trade, Joint Projects,and New Areas”, Russian International Affairs Council, No. 13, October, Available at: https://www.
(
, 
, 
)
