خلاصة:
پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر آموزش مهارتهای تفکر انتقادی بر میزان رشد مهارتهای اجتماعی و مهارتهای شناختی دانشآموزان انجام شده است. این پژوهش به روش شبه تجربی با استفاده از طرح پیشآزمون و پسآزمون با گروه کنترل صورت گرفته است، جامعه آماری پژوهش را کلیه دانشآموزان دختر پایه هفتم شهر کرج در سال تحصیلی 96-95 تشکیل داده است. برای نمونهگیری از روش نمونهگیری خوشهای چند مرحلهای استفاده شد. بدین منظور ابتدا کلیه مدارس دخترانه شهر کرج را با توجه به موقعیت مکانی به چهار گروه تقسیم شدند سپس بهصورت تصادفی یک ناحیه را و از آن ناحیه دو مدرسه برگزیدیم. بهطوری که از مدرسه اول یک کلاس برای آموزش مهارتهای تفکر انتقادی و از مدرسه دیگر یک کلاس برای گروه کنترل در نظر گرفته شد. تعداد افراد نیز بر اساس جدول کوهن با حجم اثر 50/ 0 و توان آزمون 97/ 0، حجم نمونهای برای گروه آزمایش 24 و گروه کنترل 24 نفر میباشد. ابزارهای مورد استفاده در پژوهش پرسشنامه مهارتهای اجتماعی ماتسون (1983) و مهارتهای شناختی نجاتی (1392) بود. برای تجزیه و تحلیل دادهها از روش آمارتوصیفی و در بخش آمار استنباطی از تحلیل واریانس چند متغیره (Manova) استفاده گردید. نتایج نشان داد که میانگین نمرات مهارتهای اجتماعی و مهارتهای شناختی دانشآموزانی که با روش آموزش تفکر انتقادی دیدهاند و نسبت به دانشآموزانی که با روش معمول در مدارس آموزش دیده بودند تفاوت معناداری وجود دارد و باعث افزایش مهارتهای اجتماعی و مهارتهای شناختی شده است.
ملخص الجهاز:
استفاده از تفکر انتقادی، دانش آموزان را قادر خواهد نمود تا میزان پیشرفت خود را مورد واکاوی قرار دهند و نتایج و نمره های بالاتری از آزمون کسب کنند و موضوعات درسی را با عمق بیشتر و پایداری طولانیتر و حتی در سطح مفیدتری بفهمند؛ بنابراین برای آموزش تفکر انتقادی، معلمان باید فرآیندهای شناختی که تفکر انتقادی را بنیان مینهد، درک کنند و یا وظایف ، مهارت ها و موقعیت هایی که در این فرآیندها به کار گرفته میشوند، آشنا باشند و فعالیت های متنوع کلاس درس را که این فرآیندها را بارور می سازند، به کارگیرند (حبیبیپور، ١٣٨٥).
برای پاسخ به فرضیه سوم پژوهش ابتدا به بررسی میانگین نمرات اختلاف پیش آزمون و پس آزمون گروه آموزشی تفکر انتقادی در زیر مقیاس های مهارت های شناختی (حافظه فعال ، کنترل مهاری، تصمیم گیری، برنامه ریزی، توجه پایدار، شناخت 41 اجتماعی و انعطاف پذیری) پرداخته شد.
برای مشخص شدن سطح معنیداری این تفاوت ، به نتایج جدول ١٠ آزمون چندمتغیری در تحلیل واریانس اشاره میشود که سطح معنیدای در آن به طور کلی ٠/٠٠١ است که نشان دهنده معنیدار بودن این تفاوت است ، بنابراین میتوان نتیجه گیریکرد که این افزایش میانگین ، ناشی از تأثیر اجرای روش آموزش تفکر انتقادی در زیر مقیاس های مهارت های شناختی (حافظه فعال ، کنترل مهاری، تصمیم گیری، برنامه ریزی، توجه پایدار، شناخت اجتماعی و انعطاف پذیری) دانش آموزان بوده است .