بررسی نقش گروه‌های آموزشی و مقاطع تحصیلی در خودتنظیمی پژوهشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی مقالة

چرخه پژوهش علمی وابسته به مهارت‌های خودتنظیمی است و مشارکت در پژوهش نیازمند برنامه‌ریزی، نظارت و بازاندیشی است. هدف پژوهش حاضر بررسی خودتنظیمی پژوهشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی بود، روش پژوهش توصیفی و جامعه آماری شامل تمامی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه فردوسی مشهد بود که از این تعداد 275 نفر به شیوه نمونه‌گیری سهمیه‌ای انتخاب شدند و به مقیاس محقق ساخته‌ی خودتنظیمی پژوهشی پاسخ دادند. پرسشنامه حاضر بر اساس نظریه خودتنظیمی زیمرمن (2002) تهیه گردید و روایی محتوایی آن از طریق داوری تخصصی شش تن از اساتید روانشناسی و علوم تربیتی تایید شد. تحلیل مولفه‌های اصلی با چرخش واریماکس بیانگر وجود چهار عامل بود که روی‌هم 90/ 41 درصد از واریانس پرسشنامه خودتنظیمی پژوهشی را تبیین کردند. ضریب آلفای‌کرونباخ برای پرسشنامه خودتنظیمی پژوهشی (93/ 0) و برای عامل‌های باورهای انگیزشی (87/ 0)، مدیریت منابع پژوهشی (84/ 0)، نظارت و بازاندیشی (84/ 0) و آینده‌نگری (83/ 0) به دست آمد. نتایج نشان داد که بین مقاطع تحصیلی ازلحاظ خودتنظیمی پژوهشی تفاوت معناداری وجود ندارد اما بین گروه‌های آموزشی علوم انسانی و غیر علوم انسانی تفاوت معناداری وجود دارد، طوری که میانگین دانشجویان رشته‌های علوم انسانی در عامل‌های باورهای انگیزشی و مدیریت منابع به‌طور معنی‌داری بیشتر از دانشجویان رشته‌های غیر علوم انسانی بود؛ بنابراین، بهبود عملکرد پژوهشی دانشجویان نیازمند توجه و آموزش اساتید، دانشگاه و برنامه‌های درسی به مهارت‌های خودتنظیمی در پژوهش است.

نتایج نشــان داد که بین مقاطع تحصیلی ازلحاظ خودتنظیمی پژوهشی تفاوت معناداری وجود ندارد اما بین گروه های آموزشی علوم انسانی و غیر علوم انسانی تفاوت معناداری وجود دارد، طوری که میانگین دانشجویان رشته های علوم انسانی در عامل های باورهای انگیزشی و مدیریت منابع به طور معنیداری بیشتر از دانشجویان رشته های غیر علوم انسانی بود؛ بنابراین ، بهبود عملکرد پژوهشی دانشجویان نیازمند توجه و آموزش اساتید، دانشگاه و برنامه های درسی به مهارت های خودتنظیمی در پژوهش است . در بین کارکردهای مختلف آموزش عالی کارکرد پژوهش اهمیت بسیاری پیداکرده است (مطلبی فرد، آراسته ، محبت و دستا، ١٣٩١)؛ که در آن دانشجویان تحصیلات تکمیلی به واسطه الزام به تدوین پایان نامه ، نقش گسترده ای در تولید علم و دانش دارند (نیلی، نصر و اکبری، ١٣٨٦)؛ اما همان طور که نراد و میلر٥(١٩٩٧) بیان کردند نویسندگان پایان نامه با سؤال هایی در رابطه با خلاقیت و نوآوری پژوهش ، اهمیت و روش پژوهش سروکار دارند، لذا به طورکلی ، انجام دادن و تکمیل کردن پایان نامه میتواند یک کار دشوار و پیچیده ای باشد (وات ، فردریکسن و کولینز،٢٠٠٩٦؛ و برد،١٩٩٧٧). , & Collins, A 7-Baird 8- Dupont, Meert ,Galand & Nils 9- Green 1 - Self-regulation 0 1 - Kelley & Salisbury-Glenn1on 1 -Kluever, Green & Katz 2 87 ٢٠١٣؛ لیندسی،٢٠١٥١). 1 -Chang 2 -Daniela 3 -Martinez-Pons 4 - Schapiro, & Livingston 5- Pintrich 6 -Kistner, Rakoczy, & Otto, 7 -Kolovelonis, Goudas & Dermitzaki 8 -Wolters 9 -Ozan, Gundoudu, Bay & Celkan 90 با توجه به گسترده بودن فعالیت ها در پژوهش نسبت به یادگیری، این حوزه بیش از هر حوزه دیگری نیازمند و مستعد خودتنظیمی است . 1- Heatherton & Wagner 2- Barkley 3- Greene, J.