خلاصة:
از اصول بنیادی سازمان جهانی تجارت، حل و فصل اختلافات از طریق مشاوره و تبادل نظر، به جای رسیدگیهای ترافعی و قضایی است. موضوع اختلافات بین اعضای سازمان، معمولا ناشی از تخلف از ترتیبات حل و فصل یا کاهش تعرفهها است. نظام حل و فصل اختلاف در سازمان، مشتمل بر چهار مرحله است: در مرحله اول، در صورت بروز اختلاف بین اعضای سازمان، کشور مربوط درخواست مشورت میکند و سایر کشورهای عضو، باید ظرف ده روز وارد شور شوند و ظرف سی روز در خصوص موضوع اظهار نظر نمایند. در مرحله دوم، کشور متقاضی، میتواند درخواست کند که هیات رسیدگی تشکیل شود. در مرحله سوم، چنانچه گزارش هیات مورد اعتراض باشد، میتوان از آن استیناف خواست که به رکن تجدیدنظر ارجاع میشود. رکن استیناف، بیشتر به جنبههای حقوقی موضوع میپردازد و باید ظرف نود روز، نظر خود را بدهد تا در رکن حل اختلاف مطرح شود. در صورت عدم اجرای تصمیم رکن تجدیدنظر، شورای عمومی، میتواند ضمانتهای اجراهایی را به صورت مجازات، علیه آن وضع و اعمال کند مانند: محرومیت بعضی از ترتیبات داخل گات، تعلیق امتیازات تعرفهای یا سایر تعهّدات عضو زیان دیده یا اجازه اقدامات تلافی آمیز علیه کشور خاطی که این روند در واقع مرحله چهارم نظام حل و فصل اختلاف در گات بهشمار میرود. در مقاله پیش رو، به دنبال پاسخ به این پرسش خواهیم بود که رویه سازمان مذکور در جهت حل و فصل اختلافات تجاری میان اعضاء به چه نحو خواهد بود؟
ملخص الجهاز:
دو سال بعد در دسامبر ۱۹۸۸ وزراء برای ارزیابی نیمی از دور اروگوئه و بررسی پیشرفت کار دوباره در مونترال کانادا گرد هم آمدند وزراء طی اجلاس مونترال در زمینه مجموعه نتایج اولیه توافق کردند که شامل برخی امتیازات در مورد دسترسی به بازار محصولات گرمسیری به منظور کمک به کشورهای در حال توسعه و ایجاد سیستم حل و فصل اختلافات کارا و نیز مکانیسم بررسی سیاست تجاری بود که برای اولین بار سیاستها و رویه های تجاری اعضاء گات به صورت جامع و سیستماتیک بازنگری میشد باید خاطر نشان نمود که گات به عنوان کارگزاری بین المللی دیگر وجود ندارد و هم اکنون جای خود را به سازمان تجارت جهانی داده است؛ از آن زمان بتدریج تجارت در خدمات حمل و نقل، مسافرت، بانکداری بیمه ارتباطات راه دور مشاوره و غیر آن اهمیت بیشتری می یافت و همین طور تجارت در ایده ها اختراعات و طراحی و کالاها و خدمات موضوع آنها که مجموعاً دارایی فکری نامیده می شود.