خلاصة:
بررسی و هدف از مطالعه این پژوهش سیر تحول و ویژگیهای اعم از فرهنگی–اجتماعی، اقتصادی–گردشگری، ادیان دینی–مذهبی، هنری–معماری، زیباییشناسی–زیباییشناختی و اقلیمی میتوان بهرهمند گردید. ساختار معماری خانههای تاریخی در دورۀ قاجار یک عملکرد باارزش با الگوی معماری ژرفمندانه ایرانی بهره میجوید، دورۀ قاجار را میتوان با خانههای تاریخی در بازۀ زمانی دودمان قاجاریه توصیف کرد از آن جایی که خانه برای آرامش روح انسان در فضا میباشد باید روح مکان در اولویت و اختیار انسان قرار گیرد. خانههای تاریخی قاجار این آرامش را با راهکارهای گوناگون در گسترۀ وسیع در معماری ایرانی تحت تاثیر چشمگیری قرار دادهاند و تاثیر زیادی در تاریخ خانهسازی ایران تا زمان امروزی با کیفیت فیزیکی عالی و بدون هیچ واسطه صورت انجامیدهاند. خانه مکانی، فضایی و زمانی برای تشکیل اعضای خانواده (انسان)، که همه و همه بدون هیچ نگرشی برای رسیدن به هویت بوده تا ارزشهای انسانی شکوفا گردد. خانه یک علت
طبقهبندی شده برای نیازهای انسانی در راستای حفظ ذاتی محقق میشود. اهمیت این پژوهش توجه به الگوها و فضاها در معماری خانههای تاریخی ایران در ساختار پیوند کالبدی و شیوۀ زندگی و تاثیرپذیری آن در جامعه در نمونههای بررسی شده همسو با اندیشهها در سیمای جامعه با تکنیکهای استفاده شده یک منطق و استدلال محتوایی در سهولت دسترسی به این ابنیههای ارزشمند و قابل ستایش در نوع معماری و احیای دوبارۀ آنها در جهت غنی ساختن فرهنگ از گذشته نهچندان دور و رعایت اصول اخلاق حرفهای در انطباق کاربری تا رسیدن به یک ایدئولوژی در سرزمین مادری که مختص سبک زمان قاجار و حفظ خانهها در خودنمایی منظر طراحی با ارزشهای خارقالعاده در خاطرهها پدید آید. همچنین در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی–تحلیلی، واکاوی کالبد فضایی خانههای قاجار و تاثیرگذاری آن در معماری ایران در جامعه مورد بحث و با مطالعۀ کتابخانهای و اسنادی استخراج شده است. بنابراین علاوه بر نقش خانههای
قاجاریه در زندگی انسان در معماری ابنیههای ایران در جایگاه ممتاز و به ویژه مولفههای متاثر در مقایسه سایر دورهها از چشمنوازی بالاتر از تصورات انسان در تاریخ بشیرت سیطره یافتهاند.
ملخص الجهاز:
فاطمه کاتب28, 1384 , معماری خانههای ایرانی, - معماری در ایران باستان - ویژگیهای معماری ایرانی - تجزیهوتحلیل معماری خانههای سنتی - بررسی و ویژگیهای خانههای تاریخی تهران - برنامهریزی شهری - هنرهای تزئین مرتضی گودرزی29, 1388, آیینه خیال: بررسی و تحلیل معماری دوره قاجار, - بررسی تزئینات اعم از کاشیکاری، نقاشی روی پارچه یا کاغذ - بررسی آثار معماری دوران قاجار در تهران محمدعلی کینژاد30 محمدرضا شیرازی31, 1389, خانههای تبریز قدیم, - ساختوساز بناهای شهر تبریز - بررسی خانههای تبریز مربوط به سه دوره (زندیه، قاجار، پهلوی) - بررسی عناصر معماری خانههای تاریخی محمد دبدبه32 امیرحسین فرحینیا33, 1397, تأثیر انطباقکاربری بر معماری داخلی طرح انطباقکاربری خانه تاریخی حاج شیخ تبریز به هتل بوتیک, - خانههای تاریخی دورۀ قاجار از اهمیت بسزایی برخوردار هستند چه به لحاظ ارزش هویتی و چه به لحاظ کالبد ساختاری در معماری داخلی - طرح احیای دوباره و تغییرکاربری سازگار محمد دبدبه امیرحسین فرحینیا, 1397, بررسی تأثیر تغییرکاربری بر معماری داخلی خانه تاریخی بهنام به فضای آموزشی (دانشکده معماری), - انعطافپذیری بسیار بالا با اعطای کاربری جدید - پاسخگو بودن به نیاز معاصر - یکپارچگی و پیوستگی فضاها - تزئینات متنوع در فضای داخلی امید شاطری وایقان34 امیرحسین فرحینیا, 1397, تأثیر انطباقکاربری بر معماری داخلی طرح انطباق کاربری خانه تاریخی کلکته چی تبریز به هتل بوتیک, - احیای دوباره و رشد صنعت گردشگری - آرامش روح انسان - ارتقاء برنامهریزی بافتهای تاریخی ارزشمند امید شاطری وایقان امیرحسین فرحینیا, 1397, تأثیر تغییرکاربری بر معماری داخلی نمونه تغییرکاربری خانه تاریخی نعمت زاده تبریز به هتل سنتی (خانه هتل), - ویژگیهای خاص و متمایز - هماهنگی در فرم فضاها - تداعی حس گذشته %%انتهای جدول%%] 4- روش تحقیق پژوهش مورد مطالعه به لحاظ روش تحقیق، از نوع توصیفی–تحلیلی میباشد که در وهلۀ اول با بررسی و واکاوی در گردآوری اطلاعات و دادهها از روش متون کتابخانهای بهره گرفته شده است که در این مرحله ساختار و نوع کالبد معماری خانههای تاریخی دورۀ قاجار پرداخته و جهت تسرّی در امر اهداف پژوهش، در نهایت با بررسی و علل عملکردهای خانههای تاریخی بهخصوص دورۀ قاجار و شیوهای بهکارگیری سازگار تصویری دقیق و مؤثر در انتخاب و باززندهسازی در احیای دوباره آنان گامی تأثیرگذار در فرهنگ، هنر، معماری و معماری داخلی در جامعه درباب مسکن (خانه)، ایرانی به استدلال مثبت رسید پراخته شد.