تبیین مفهومی زنجیرۀ غذایی بر اساس شاخصهای غذای طیّب در قرآن کریم مقالة

سابقه و هدف: طراحی فرایندها و نظام‌های تمدنی بر اساس مبانی قرآنی یکی از مسائل اصلی حوزه‌های معرفتی و مدیریتی در جامعة اسلامی است. تغذیه از حیاتی‌ترین فرایندهای زندگی است و بر اساس مبانی اسلامی در تاامین سعادت دین و دنیای انسان نقش کلیدی دارد. از دیدگاه جهان‌بینی اسلامی, تغذیه بر جسم» فکر و ایمان انسان اثر می‌گذارد. ازاین‌رو» هدف این پژوهش تبیین مفهومی زنجیرة غذایی بر اساس شاخص‌های غذای طیّب در قرآن کریم بود. روش کار: این پژوهش از نوع تحلیل محتوای کیفی است که در آن به استناد آیات قرآن کریم و با تکیه بر تفاسیر به یکی از جنبه‌های مغفول تغذیه پرداخته شده است. برای تحلیل واه جامع و مانع به دست آمد. برای دستیابی به استاندارد غذای طیّب. این واژه در قرآن کریم گزارش نکرده‌اند. یافته‌ها: غذای طیّب غذایی پاک و تکوینی است که با ساختار بدن هماهنگی کامل دارد و لذت‌بخش» مطابق با ذائقه» مطبوع, دارای اثر مفید و سازنده برای جسم و روح و غیرمضر و غیرمخرب است. حلال چیزی است که ممنوعیتی نداشته باشد و طیّب به چیزهای پاکیزه گفته می‌شود که موافق طبع سالم انسانی استء نقطة مقابل خبیث که طبع آدمی از آن تنفر دارد. از نظر مفهومی, غذای طیّب غذای حسن, مفیدء سالم و بدون ضررء حلال, پاک. متناسب با مزاج؛ بدون آلودگی ظاهری و باطنی و غذای با ارزش غذایی کامل است. نتیجه‌گیری: شاخص‌های غذای طیّب عناصر اصلی استانداردی جامع و فرایندی برای کل زنجیرة تولید تا مصرف مواد غذایی است که استانداردی با کیفیت برتر برای بهینه‌سازی فرایندهای غذایی محسوب می‌شود.

خلفیة البحث وأهدافه: إن تقدیم الأنظمة والبرامج الحضاریة القائمة علی أساس المبانی القرآنیة یعتبر أحد المسائل الأصلیة للمجالات المعرفیة والإداریة فی المجتمع الإسلامی. فالتغذیة تعتبر من أهم أبعاد الحیاة، وطبقا للمبانی الإسلامیة فإن لها دورا أساسیا فی تأمین السعادة الدینیة والدنیویة للإنسان، فللتغذیة من وجهة نظر الرؤیة الکونیة الإسلامیة أثرها علی جسم الإنسان وفکره وإیمانه. ومن هنا، فإن الهدف من هذه الدراسة تقدیم شرح مفهومی للسلسلة الغذائیة طبقا لمعاییر الغذاء الطیب فی القرآن الکریم. منهجیة البحث: تصنف هذه الدراسة تحت النوع تحلیل محتوی نوعی، حیث تتعرض لأحد الجوانب المغفولة للتغذیة، وذلک استنادا إلی آیات القرآن الکریم، واعتمادا علی التفاسیر. ومن أجل تحلیل مصطلح الطیب فقد تم البحث ابتداء عن معناه اللغوی فی کتب اللغویین، وتم الوصول من مجموع آرائهم إلی معنی جامع ومانع له. ومن ثم وبغرض الوصول إلی معاییر الغذاء الطیب فقد تم القیام بدراسة وتحلیل مفهومی لهذا المصطلح علی ضوء القرآن الکریم، وتم استخراج المعنی الجوهری له من خلال رسم شبکة مفهومیة، وتم استخراج معاییر الغذاء الطیب علی أساس ذلک. ولم یظهر لمؤلفی المقالة أی تقریر عن تضاد للمصالح. الکشوفات: إن الغذاء الطیب هو غذاء طاهر ومکون له ملائمة تامة مع بنیة البدن، وهو لذیذ، ومتوافق مع الذائقة، ویطابق الطبع، وله أثر مفید ونافع للجسم والروح، ولیس مضرا ولا مخربا. ویطلق الحلال علی الشیء غیر الممنوع، والطیب علی الأشیاء النظیفة الموافقة للطبع السلیم الإنسانی. والنقطة المقابلة لذلک هی الخبیث وهو ما ینفر منه الطبع الإنسانی. ومن جهة مفهومیة فإن الغذاء الطیب هو الغذاء الحسن والمفید والسالم الذی لا ضرر فیه والحلال والطاهر والمتلائم مع المزاج والخالی من التلوث الظاهری والباطنی، والغذاء ذو القیمة الغذائیة الکاملة. الاستنتاج: إن معاییر الغذاء الطیب هی العناصر الأساسیة للمعاییر الشاملة وهی عملیة تعالج کل الحلقات المتسلسلة للمواد الغذائیة من الإنتاج إلی الاستهلاک. فهی معاییر بمستوی کیفی أعلی من أجل تحسین العملیات الغذائیة.

Background and Objective: Developing civilization processes and systems based on the Qur'anic principles is one of the major issues in the field of epistemics and management in the Islamic community. Nutrition is one of the most vital processes in life and, based on Islamic principles, it plays a key role in securing the religion and world for human. From the perspective of Islamic ideology, nutrition affects the body, thought and faith of humans, although foods do not have the same appearance. God has set the highest standard of quality for human food. Methods: This is an qualitative content analysis study based on Quranic verses relying on the interpretations as an ignored aspect of nutrition. To analyze the word Tayyib, first, its meaning was investigated in lexicographers’ studies, and from the sum of their opinions, we came to a comprehensive and obstructive meaning. In order to achieve the standard of Tayyib food, the word Tayyib was analyzed in the Holy Qur'an and semantically examined. Using semantic network design, its semantic core was extracted and, based on it, the indicators of Tayyib food were determined. The authors declared no conflict of interest. Results: Tayyib food is a pure and developmental food that is perfectly in harmony with the body. Also, it is pleasing, clean, tasty and in good condition, and has a beneficial effect. Furthermore, it is non-harmful to the soul and body. Halal food, on the other hand, is anything that is not forbidden and Tayyib is used to mean something which is in harmony with human spirit as against Khabith, which human spirit hates. Conceptually, Tayyib food refers to good, useful, healthy, non-harmful, halal, clean food that is in harmony with human spirit and without any contamination within or in appearance. It refers to a food with complete nutritional values. Conclusion: Tayyib food indices are used as the main elements of a comprehensive and process standard for the entire food cycle from production to consumption. It is considered as a quality standard for optimizing food processes.