خلاصة:
محمد بن احمد هواری معروف به ابن جابر،ادیب نابینای اندلسی در مدح پیامبر اسلام(ص) دارد که نام سورههای قرآن،گاه به تصریح و گاه به تلویح،درآن گنجانده شده و به نام بدیعةالعمیان مشهور است.در گفتار پیش رو ضمن اشاره به زندگی ابن جابر،به ترجمه و شرح این قصیده ارزشمند پرداخته،نکات قرآنی،و یا تاریخی نیازمند توضیح را روشن کردهام.
ملخص الجهاز:
"در گفتار پیش رو ضمن اشاره به زندگی ابن جابر،به ترجمه و شرح این قصیده ارزشمند
آثار ابن جابر نیز که جز چند مورد،همچنان مخطوط مانده،غالبا در شعر و نحو و لغت است و مدح پیامبر(ص)بر شعرش غلبه دارد(رک:بغدادی،2/170؛سرکیس،1/60 و 61).
اما به حق باید گفت که ابن جابر پیشتاز و جلودار این سبک است و دیگران به گفته مقری به
شرح:اگرچه در برخی روایات اشاراتی به این نکته شده است که پیامبران عموما در سختیها
باشد نیامده است و شاید ابن جابر در طرح این موضوع،همان امر کلی و عام را در نظر داشته
شرح:اشاره به ماجرای هجرت پیامبر(ص)است که به همراه ابو بکر برای در امان ماندن از
علی(ع)فرموده است:"خداوند در قرآن هفت نام برای پیامبرش نهاد:محمد،احمد،طه یس،
مزمل،مدثر و عبد الله"(شیخ طوسی،8/441)و باز هم از آن حضرت(ع)در تفسیر"سلام علی آل یاسین"(الصافات،130)نقل شده که فرمود:"یس محمد(ص)است و ما آل یاسین هستیم"
که ابن عباس نقل کرده چنین است که"مشرکان نزد رسول خدا(ص)آمدند و گفتند:اگر راست
این بیت به رویدادی اشاره دارد که از معجزات پیامبر گرامی اسلام(ص)است.
این معنای اخیر از انس نقل شده که گفت:روزی رسول خدا(ص)در میان ما بود.
حوض رسول خدا(ص)پیش از این نیز سخن گفته شد(رک:شرح بیت 38).
شرح:آنچه که شاعر دربارهء بیگناهی یکی از همسران پیامبر(ص)گفته است به حدیث معروف
توانایی ابن جابر هنگامی نمایان میشود که بدانیم او در این قصیده، نام هشتاد و هفت سوره را به تقریب عینا آورده و نام هشت سوره را با آوردن مشتقات آنها ذکر
هفده سوره نیز با آوردن بخشهایی از آیات نخست آنها نام برده است و البته دو"