خلاصة:
موضوع تخریـب شهر مدینـه با شلیک توپخانه و گلوله باران آن، بـه دسـت وهابیـان در تـاریخ 1890مـیلادی واکنش علمای شیعه و تشکیل کمیسیون ویژه مجلس شورای ملـی ایـران در مـورد ایـن فاجعه و اجتماع اعتراضـی علمـا و گروههـای مختلـف مـردم تهـران در مسـجد جـامع و اعـلام تعطیـل عمـومی و تعطیلـی دروس و نمـاز جماعـت حضـرات آیـات مرحومـان: اصـفهانی و نـائینی در نجـف اشـرف و انعکـاس خبـر آن بـه دیگـر کشـورها بـه وسـیلة کمک کنسول ایران در نجف، و بالاخره رسیدن خبر تخریبها به هندوسـتان و تعـدادی از کشـورها، پایتخـت هـا و شـهرهای مهـم و واکـنش جـدی مسـلمانان و مـوج عظـیم اعتراض ها و دستور وزارت امور خارجه به غفارخان جلال السلطنه، وزیـر مختـار ایـران در مصر، مبنی بر پی گیری این رخداد و... موضوع این نوشته را تشکیل می دهد.
المقال الحاضر، یستشهد بوثايق تاریخیه من ارشیف وزاره الخارجیه فی الجمهوریه الاسلامیه الایرانیه وایضا الصحافه فی تلک الفتره لانعکاس ردود الفعل بالنسبه الی تدمیر الوهابیین لمراقد البقیع واضرارهم بمرقد النبی الاکرم فی عامی 1220 و 1344 للهجره. و ان ردود الافعال لهذه الکارثه تشمل: تشکیل لجنه خاصه من المجلس الوطنی الایرانی، تجمع احتجاجی لعلماء و مجموعات مختلفه من اهالی طهران فی مسجد الجامع، اعلام الاغلاق العام و تعطیل الدروس و صلاه الجماعه للمرحومین الاصفهانی و النايینی فی النجف الاشرف و انعکاس هذا الخبر الی باقی الدول بمساعده القنصل الایرانی فی النجف و اخیرا وصلت انباء الهدم الی الهند و عدد من الدول و العواصم و المدن المهمه ادت الی ردود افعال قویه من المسلمین و موجه احتجاجات ضخمه و صدور امر من قبل وزاره الخارجیه الی غفارخان جلال السلطنه الوزیر المخول الایرانی فی مصر لمتابعه هذه القضیه و...
Based on the historical documents and publications archived in Ministry of Foreign Affairs of the Islamic Republic of Iran, the following article discusses the reactions to the destruction of the tombs in Baqi and damages of the holy shrine of the Prophet (S) by the Wahhabis in 1220 AH and finally in 1344 AH. The establishment of a special commission of the National Assembly of Iran, a protest gathering of the scholars and various groups of the people of Tehran in Masjid Jami', the announcement of public closures and suspension of classes and prayers led by the late prayers Imams, Isfahani and Naini, in Jahaf Ashraf, the reflections of the news in other states by the Iranian Consulate in Najaf, the announcement of the event in India and many states, capitals, and important cities, the serious reactions of Muslims and a huge wave of protests, and the order of Ministry of Foreign Affairs to Ghaffar Khan Jalal al-Saltanah, the Iranian minister plenipotentiary in Egypt, to follow up the event were some of the reactions to this event.
ملخص الجهاز:
تشکیل کمیسیون ویژه مجلس روز سه‌شنبه دهم شهریور 1304ش مصادف با 12 صفر 1344ق، مجلس شورای ملی به ریاست‌تدیّن نایب رئیس دوم مجلس تشکیل جلسه داده و در ابتدا موضوع تهاجم وهابیان به مدینه مورد بحث قرار می‌گیرد و با تایید آیت‌الله مدرس کمیسیونی ده نفره برای رسیدگی به این حادثه تشکیل می‌شود رضاخان نیز که در این مجلس حضور داشته اظهار می‌دارد که خبرهای رسیده از طرف مأموران ایران در شام و مصر، موضوع تهاجم وهابیان به مدینه را تا حدی تایید می‌کند ولی می‌گوید: مهاجمان هنوز نتوانسته‌اند مدینه را اشغال کنند لیکن کمیسیون ویژه لازم است تشکیل شود (روزنامه ایران، سال نهم، شماره 1896، ص1).
روز یازدهم اطلاعیه‌ای از سوی رضاخان خطاب به عموم حکام ایالات و ولایات و مأمورین دولتی منتشر و در آن ضمن اشاره به اسائه ادب طایفه وهابی به مدینه منوره و مسجد حضرت رسول9 اظهار می‌دارد که دولت از شنیدن این خبر مشوش و در حال تکمیل اطلاعات است لیکن عجالتاً با توافق نظر آقایان حجج اسلام مرکز، تصمیم گرفته شده است که برای ابراز احساسات و عمل به سوگواری و تعزیه‌داری، یک روز در تمام مملکت تعطیل عمومی شود و رسماً روز شنبه 14 شهریور برابر با شانزدهم صفر روز تعطیل و عزاداری اعلام می‌گردد (روزنامه ایران، سال نهم، شماره 1896، ص1).
(
, 
, 
)
