مصاحبه با آیت‌الله حاج شیخ محمد واعظ‌‌ زاده خراسانی محادثة ومقابلة

در يك دوراني بود كه روشنفكران اسلامي، اكثراً، مقالات و افكار مصريان را مي‏خواندند، و در ميان علماي شيعه، عالمان روشنفكري مانند سيد شرف الدين، سيد محسن عاملي، شيخ محمد جواد مغنيه، كاشف الغطاء و امثال اينان، تحقيقات جديدي در حوزه تاريخ اسلام ارائه كرده‏اند كه قابل توجه است. اين موضوع براي روشنفكري حوزه اهميت دارد; زيرا لازمه روشنفكري آن است كه فكر و انديشه در درونِ مذهبي خاص محدود نشود، بلكه انديشه و آراء در كل جهان اسلام با همه وسعتش مورد توجه باشد. به خاطر دارم، پس از انتشار كتاب خلاف، يكي از علماي تهران، مرحوم سيد صدر الدين جزايري، كه گرايش ديگري داشت، به من گفت: اين چه كتابي است كه آقاي بروجردي چاپ كرده است؟ آيت اللّه بروجردي مانند شيخ طوسي روشنفكر بود; فقه را در فضاي مذاهب اسلامي و در سطح جهان اسلام مطرح كرد، نه در محدوده تشيع. » الفتوح، ترجمه/ 163-162 نمونه چهارم: در جنگ نهاوند، كه عرصه بر سپاه اسلام تنگ شده بود و پادشاه ايران، صد و پنجاه هزار سوار و پياده، مردان كار و مبارزان كارزار و ابطال معروف و سپهسالاران روزگار ديده، جنگها كرده و تجربه‏ها يافته، با هفتاد پيل، براي از بيخ و بن بركندن سپاه اسلام گرد آورده و هراس در دلها افكنده بود، علي(ع) پس از آن كه برنامه دقيق جنگي خود را به خليفه ارائه داد، پيشنهاد فرمود: «مردي كه كفايت اين مهم لايق حال او باشد، نعمان بن مقَرِّن مُزَني است.