خلاصة:
امروزه کارآفرینی سازمانی بستری برای ارتقای عملکرد سازمانها و توسعه مشارکت کارکنان در فرایندهای سازمانی متناسب با شرایط و اقتضایات محیطی در راستای کسب بهره وری سازمانی به شمار می آید. اهمیت موضوع کارافرینی سازمانی در مدیریت سازمانها تا جایی پیش رفته است که علاوه بر مجموعه های صنعتی و تولیدی، مجموعه های غیرانتفاعی و خدمات- محور نیز توجهی ویژه به عوامل ایجادکننده توسعه کارآفرینی سازمانی دارند. از این رو پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل موثر بر کارآفرینی سازمانی و ارایه مدلی برای توسعه کارآفرینی سازمانی در اداره کل آموزش و پرورش خراسان رضوی انجام شده که از نظر هدف، کاربردی و توسعه ای و از نظر روش توصیفی پیمایشی با جهت گیری اکتشافی است. پس از انجام ۱۲ مصاحبه نیمه ساختاریافته با خبرگان کارآفرینی، اشباع نظری حاصل شد و با روش داده بنیاد، عوامل موثر بر کارآفرینی سازمانی در هشت مفهوم کلان، شناسایی شد. به منظور سنجش اهمیت عوامل، پرسشنامهای با ۴۱ سوال طراحی و براساس جدول مورگان میان ۱۸۰ نفر از کارکنان اداره کل آموزش و پرورش خراسان رضوی در هشت معاونت توزیع شد. روایی پرسشنامه ها از طریق روایی محتوایی با تایید خبرگان و نیز روایی سازه از طریق تحلیل عاملی تایید شد. داده ها بر اساس آزمونهای فریدمن و تحلیل عاملی و با نرم افزار لیزرل تحلیل شدند. در پایان، مدل توسعه کارآفرینی سازمانی، مبتنی بر نظر خبرگان، در قالب مدل سه شاخگی مشتمل بر سه بعد ساختار (ساختار کارآفرینانه، استراتژی سازمان، سیستم تحقیق و توسعه و سیستم ارزیابی عملکرد)، رفتار (مدیریت کارآفرینی یکپارچه و شرایط کارکنان) و زمینه (محیط کارآفرینانه و حمایت اسناد بالادستی) ارایه شد.
Organizational entrepreneurship is considered as the basis of improving organizational performance, productivity, and efficiency. However, factors affecting the development of this feature within each organization need to be identified and strengthened in order to pave the way for such a development. To this end, at the provincial Department of Education in Khorasan Razavi, 12 experts in entrepreneurship were interviewed to the point of saturation in order to identify factors affecting OE. To further explore the importance of these factors, a questionnaire of 41 items constructed based on the identified factors was distributed among 180 of 8 divisions within the department. The validity of the constructed instrument was confirmed by the experts. Factor analysis of the data lead to a three dimensional model for the development of organizational entrepreneurship within the Department. These three dimensions are organizational structure, organizational behavior, and organizational atmosphere.
ملخص الجهاز:
از اين رو پژوهش حاضر با هدف شناسايي عوامل مؤثر بر کارآفريني سازماني و ارائه مدلي براي توسعه کارآفريني سازماني در اداره کل آموزش و پرورش خراسان رضوي انجام شده که از نظر هدف ، کاربردي و توسعه اي و از نظر روش توصيفيـ پيمايشي با جهت گيري اکتشافي است .
پيشينه پژوهش حسيني و کشاورز (١٣٩٧) عوامل مؤثر بر کارآفريني سازماني را در سه دسته ساختاري، زمينه اي و رفتاري شناسايي و اهميت هر يک را مورد ارزيابي قرار داده اند که به ترتيب تأثير عوامل ساختاري (ساختار سازمان کارآفرين ، تصميم گيري، سيستم پاداش )، زمينه اي (زيرساختها، ارتباطات ، دسترسي به منابع ) و رفتاري (فرهنگ سازماني، حمايت مديريت ، خطرپذيري، ويژگيهاي مديران و کارکنان ) تاييد شده است .
براي شناسايي عوامل مؤثر بر کارآفريني سازماني در آموزش و پرورش از روش کيفي و براي بررسي ميزان اهميت هر يک از اين عوامل نيز از روش توصيفي ـ پيمايشي استفاده شده است .
(رجوع شود به تصویر صفحه) بحث و نتيجه گيري همان گونه که در تحقيقات ديگر مانند پژوهش حسيني و کشاورز (١٣٩٧)، نادريبني و همکاران (١٣٩٦)، مشهدي محمودي و رزقي شيرسوار (١٣٩٤)، ساختار ارگانيک به منزلۀ راه برون رفت از تنگناهاي ساختار بروکراتيک و سنتي مطرح شده است ، در اين پژوهش نيز کمرنگ کردن ساختار سنتي شامل تمرکززدايي، سلسله مراتب کم و ساده بودن ساختار که تحت عنوان ساختار ارگانيک قرار ميگيرد، ميتواند بر توسعه کارآفريني سازماني در اداره کل آموزش و پرورش خراسان رضوي تأثير مثبت بگذارد.