خلاصة:
پژوهش حاضر با هدف تبیین و ارزیابی دیدگاه متکلمان اهل سنت پیرامون علم برزخیان به امور دنیوی انجام گرفت. روش پژوهش حاضر، تحلیل محتوای کیفی است که به صورت تحلیل قیاسی تبیین شده است. اعتقاد به ارتباط عالم برزخ به عنوان یکی از مراحل زندگی انسان و عالم دنیا مورد اتفاق جامعه اسلامی است؛ اندک شماری از جماعت سلفی و وهابیت تکفیری در این میان به انکار استمرار حیات انسان به معنای حقیقی آن که ناظر به علم و ادراک برزخیان نسبت به اهل دنیا است پرداخته و آن را مبنای نظری خویش در مردود شمردن مسلمات عقاید اسلامی در حوزه توسل، زیارت قبور، تبرک و... قرار دادهاند. نتیجه این پژوهش، افزون بر تبیین و تحلیل دیدگاه اندیشمندان اهل سنت پیرامون استمرار ادراک و علم در حیات برزخی، از جهت نقد مبانی فکری جریانهای تکفیری قابل ذکر بوده و بر آن است که تبیین و تفصیل مباحث نظری در حوزه حیات پس از مرگ انسان، میتواند سهمی در برون رفت اختلافات عملی و تشتت رفتاری در حوزه مباحث یاد شده داشته باشد.
The aim of this study was to explain and evaluate the views of Sunni theologians on the knowledge of people in Barzakh (purgatory) about the incidents happening in this world. The method of the present study is qualitative content analysis which has been explained as deductive analysis. The belief in the connection between the purgatory world as one of the stages of human life and the material world is common to the Islamic society; a small number of Salafi and Takfiri Wahhabi denies the continuity of human life in its true sense-which necessitates that the people of Barzakh be aware of the people of the world-and thus, uses it as their theoretical basis for rejecting the definitive Islamic tenets such as Tawassul and Ziyarat, Tabarruk. The result of this study, in addition to explaining and analyzing the views of Sunni thinkers on the continuity of perception and knowledge in purgatory, is noteworthy for criticizing the intellectual foundations of takfiri movements. This paper suggests that explaining and elaborating the theoretical issues concerning the life after human death can contribute to solve the practical disputes and behavioral disparities in such issues.
ملخص الجهاز:
اعتقاد به ارتباط عالم برزخ به عنوان یکی از مراحل زندگی انسان و عالم دنیا مورد اتفاق جامعه اسلامی است ؛ انـدک شـماری از جماعـت سـلفی و وهابیت تکفیری در این میان به انکار استمرار حیات انسان به معنای حقیقی آن که ناظر به علم و ادراک برزخیان نسبت بـه اهل دنیا است پرداخته و آن را مبنای نظری خویش در مردود شمردن مسلمات عقاید اسلامی در حوزه توسل ، زیارت قبور، تبرک و...
نتیجه این پژوهش ، افزون بر تبیین و تحلیل دیدگاه اندیشمندان اهل سنت پیرامون اسـتمرار ادراک و علم در حیات برزخی ، از جهت نقد مبانی فکری جریان های تکفیری قابل ذکـر بـوده و بـر آن اسـت کـه تبیـین و تفصـیل مباحث نظری در حوزه حیات پس از مرگ انسان ، می تواند سهمی در برون رفت اختلافات عملی و تشتت رفتاری در حوزه مباحث یاد شده داشته باشد.
روحانی و جسمانی بودن حیات برزخی برخی اندیشمندان اهل سنت جسمانی و روحانی بودن حیات برزخی را به عنوان نظرگاه حتمی مطرح نموده و مخالف آن را منکر ربوبیت الهی دانسته اند، از جمله زرعی ضمن بیان اطلاع و اشراف برزخیان بـر احوال دنیا، برزخ را روحانی و جسمانی دانسته و عذاب یا نعیم برزخ را متوجه جسـم مـادی و روح دانسـته است : «نعمت یا عذاب (برزخی) برای مصلوب ، غریق ، محروق و یا کسی که بدنش توسط جانوران وحشـی خورده شده وجود دارد؛ خداوند در هر حال امر به تجمع اجزای پراکنده میکند و عذاب و نعم از این اجزاء نیز فوت نخواهد شد...