خلاصة:
هدف مقاله، بررسی ساختاری و مفهومی لغات معادل سازی شده توسط فرهنگستان در کتب زیست شناسی با تحلیل مروری بر این واژگان است. مطالعات نشان دادهاند که درمیان علوم راهبردی جهان در آینده، زیست شناسی مهمترین علم حاضر محسوب شده و نقش مؤثری در حل معضلات عمده جهان خواهد داشت؛ بنابراین تغییرات و معادل سازی در آن میتواند سرنوشت علم کشور را متاثر سازد. از سیاستهای فرهنگستان زبانوادبفارسی، نهادینه کردن زبان فارسی به عنوان زبان علم در ایران میباشد. دراین میان، کتب زیستشناسی متوسطه دوم ازسال ۱۳۹۵دچار تحولات بیسابقه شدند؛ درسال۱۳۹۷، تعداد ۲۵ نوواژه به کتاب زیستشناسی پایه دوازدهم وارد شد. ورود تودهای واژگان، سبب واکنشهایی ازسوی مخاطبان آن گردید و سیر تغییرات را با چالش هایی روبرو نمود. طبق مطالعات پیرامون نوواژگان کتب زیست شناسی و بازخوردهای موجود دربین مخاطبین، بالاترین اقبال عمومی واژگان درکتاب زیست شناسی دهم 78درصد، زیست شناسی یازدهم 38درصد و زیست شناسی دوازدهم 47درصد لغات معادل سازی شده بوده و استفاده از این واژگان در بین مخاطبان متداولتر است؛ برای برخی از واژگان، طبق تحلیلهای رخ داده، پیشنهاداتی برای جایگزینی معادل فارسی آنها ارائه گردیده است و برای سایرین، معادل جایگزینی در منابع بررسی شده دیده نشده است.
ملخص الجهاز:
تحلیل نو واژگان مصوب فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی در کتب زیستشناسی متوسطه دوم رشته علوم تجربی زهرا بختیاری 1*، اعظم غلامی2 تاریخ دریافت: 03/06/99 تاریخ پذیرش: 02/10/99 چكيده هدف مقاله، بررسی ساختاری و مفهومی لغات معادل سازی شده توسط فرهنگستان در کتب زیست شناسی با تحلیل مروری بر این واژگان است.
طبق مطالعات پیرامون نوواژگان کتب زیست شناسی و بازخوردهای موجود دربین مخاطبین، بالاترین اقبال عمومی واژگان درکتاب زیست شناسی دهم 78درصد، زیست شناسی یازدهم 38درصد و زیست شناسی دوازدهم 47درصد لغات معادل سازی شده بوده و استفاده از این واژگان در بین مخاطبان متداولتر است؛ برای برخی از واژگان، طبق تحلیلهای رخ داده، پیشنهاداتی برای جایگزینی معادل فارسی آنها ارائه گردیده است و برای سایرین، معادل جایگزینی در منابع بررسی شده دیده نشده است.
جدول 2 - بررسی لغات کتب زیست شناسی پایه یازدهم ( منبع واژگان: فرهنگستان زبان و ادب فارسی)(به تصویر صفحه مراجعه شود) (به تصویر صفحه مراجعه شود) (به تصویر صفحه مراجعه شود) (به تصویر صفحه مراجعه شود) (به تصویر صفحه مراجعه شود) (به تصویر صفحه مراجعه شود) (به تصویر صفحه مراجعه شود) (به تصویر صفحه مراجعه شود) (به تصویر صفحه مراجعه شود) *(مجموعه واژگان علوم پایه پزشکی،1391) طبق جمع بندی و تحلیل صورت گرفته درجدول شماره 2، از میان 32 نوواژگان کتاب زیست شناسی پایه یازدهم، در7 مورد از این واژگان، نیاز به اصلاح آنها احساس میشود که برخی از آنها شامل آسه، همایه، چلیپا، پادگن، چهارتایه، تارک تن و ...