خلاصة:
الهینامه یکی از منظومه های عارفانه عطار است که در سالهای اخیر مورد توجه بسیاری قرار گرفته است و چندین مرتبه تصحیح شده است. لازم به ذکر است که نسخههای تصحیح شده آن نیز بارها تجدید چاپ شده اند و در دسترس علاقهمندان قرار گرفته اند. این مطالعه با استفاده از روش اسنادی-کتابخانهای و با هدف بررسی تصحیحات الهی نامۀ عطار توسط ریتر، روحانی و شفیعی کدکنی انجام گرفته است. نظر به اینکه در پژوهش حاضر هر یک از این تصحیحات با توجه به سه اصل مآخذ و نسخ، اهلیت پژوهشگر و روش تصحیح مورد بررسی قرار گرفتند، یافتههای پژوهش نشان میدهد که تصحیح ریتر از لحاظ اهلیت مصحح و شیوه کار در مقایسه با دیگر تصحیحات اهمیت بیشتری دارد و مشکل اصلی کار او عدم دسترسی به نسخ معتبر بوده است و روحانی علیرغم در اختیار داشتن بیست و دو نسخه به دلیل نادرست بودن روش کار و فقدان تجربۀ لازم در ارائۀ یک تصحیح جامع و مانع ناکام بوده است. در این میان تصحیح انجام شده توسط شفیعی کدکنی در مقایسه با دو تصحیح دیگر به دلیل دارا بودن اهلیت، دسترسی به نسخ معتبر و بهرهگیری از علم سبکشناسی دارای ارجحیت است.
Elahii nameh is one of Attarchr('39')s mystical poems that has received a lot of attention in recent years and has been corrected several times. It should be noted that the corrected versions have been reprinted many times and have been made available to those interested. This study has been done using the documentary-library method and with the aim of examining the theological corrections of Attarchr('39')s letter by Ritter, Rouhani and Shafichr('39')i Kadkani. Considering that in the present study, each of these corrections was examined according to the three principles of references and copies, the researcherchr('39')s competence and the correction method, the research findings show that the correction of the retrieval in terms of corrective ability and working method compared to the other The corrections are more important and the main problem of his work has been the lack of access to authentic copies, and Rouhani, despite having twenty-two copies, has failed to provide a comprehensive correction and obstacle due to incorrect working method and lack of necessary experience. Among these, the correction made by Shafiee Kadkani has priority over the other two corrections due to its ability, access to valid copies and the use of stylistic science
ملخص الجهاز:
نظر به اینکه در این پژوهش هر یک از این تصحیحات با توجه به سه اصل مآخذ و نسخ ، اهلیت پژوهشگر و روش تصحیح مورد بررسی قرار گرفت ، یافته های پژوهش نشان میدهد که تصحیح ریتر از لحاظ اهلیت مصحح و شیوه کار در مقایسه با دیگر تصحیحات اهمیت بیشتری دارد و مشکل اصلی کار او عدم دسترسی به نسخه های معتبر بوده و روحانی به رغم در اختیار داشتن بیست و دو نسخه به دلیل نادرست بودن روش کار و نداشتن تجربۀ لازم در ارائۀ تصحیحی جامع و مانع ناکام ، بوده است .
مقدمه این کتاب با حمد و ستایش خدا آغاز میشود که مدار سخن عطار در آن بر بیان قدرت و علم حق و توضیح صفات ظاهر، باطن ، اول و آخر او قرار دارد و ضمن آن به شرح کلمه «نور» و چگونگی اطلاق آن بر خداوند و تفسیری از آیه نور میپردازد و پس از اقرار به عدم شناخت حق و راهیابی به کنه ذات او، این نعت را با سوز و اشتیاق خود به پایان میبرد؛ آن گاه ابیاتی در منقبت ابوبکر، عمر، عثمان و علی (ع ) میسراید و گفتگویی را با روح انسان کامل ، که آن را نایب دارالخلافه مینامد، ترتیب میدهد و در آن به بیان مقامات او و برتری او بر تمامی مراتب وجود میپردازد و برای او شش فرزند برمی شمرد: نفس که در محسوس جای دارد؛ شیطان که به موهوم میگراید؛ عقل که از معقولات میگوید؛ علم که معلومات را میجوید؛ فقر که طالب معدومت است و توحید که جویای ذات واحد است ؛ سپس روح را به کسب مقامات و مراتب انبیا دعوت ، و بیان میکند که تنها زمانی میتوان با روح سخن گفت که این مراتب به دست آمده باشد و در ادامه به بازگویی داستان مناظره پدر با پسران میپردازد.