خلاصة:
اعجاز ادبی قرآن کریم، این کتاب آسمانی را منبع اصلی فصاحت و بلاغت شعر عرب قرار داده است، تا جاییکه رفعت کلام ادبای عرب به میزان بهرهمندی از قرآن بستگی دارد و آیات الهی از گستردهترین بسامد در صنعت بدیعی اقتباس برخوردار است؛ در این میان سخن معصومان (ع)، بهواسطۀ اتصال لدنی به خزانه علم الهی، آینۀ تمامنمای قرآن کریم در متون ادبی به شمار میرود؛ لذا میتوان اقتباس از قرآن را از ویژگیهای اشعار امام حسین (ع) دانست که این پژوهش به مصادیق آن در گونههای کامل، جزئی، متغیر، اشارهای و استنباطی میپردازد.
The literary merits of the Holy Quran are so high and sublime that it has since been recognized as the unparalleled literary canon of Arabic literature such that all other works are compared with it. The Infallibles' discourses do contain such high literary merits that make them as mirrors of the Divine discourse in both form and content. The present paper focuses on the Quranic traits in the Arabic poms ascribed to Imam al-Husayn.
ملخص الجهاز:
منابع مشتمل علاوه بر منابعی که در آنها، اشعار منسوب به امام حسین(ع)، مستقلاً جمع آوری و تدوین شده است، برخی مآخذ، مشتمل بر ابیاتی از اشعار آن حضرت هستند که این دسته از منابع عبارتند از: مقتل الحسین(ع) ابومخنف با ذکر 3 بیت؛ نسب قریش از مصعب بن زبیر، 3 بیت؛ انساب الاشراف بلاذری، 7 بیت؛ الطبقات الکبرای ابن سعد، 3 بیت؛ تاریخ الطبری، 7 بیت؛ الفتوح ابن اعثم، 35 بیت؛ مروج الذهب و اثبات الوصیة مسعودی، 2 بیت؛ الاغانی و مقاتل الطالبیین ابوالفرج اصفهانی، 7 بیت؛ الامالی صدوق، 8 بیت؛ تصحیفات المحدثین ابو هلال عسکری، 2 بیت؛ نزهة الناظر حلوانی، 1 بیت؛ نصیحة الملوک نیآوردی، 1 بیت؛ الامالی شجری، 2 بیت؛ المناقب ابن شهر آشوب، 86 بیت؛ تاریخ دمشق ابن عساکر، 25 بیت؛ الاحتجاج طبرسی، 32 بیت؛ روضة الواعظین نیشابوری، 13 بیت؛ مقتل الحسین (ع) خوارزمی، 42 بیت؛ تذکرة الخواص ابن جوزی، 3 بیت؛ مطالب السوول محمد بن طلحه شافعی، 31 بیت؛ بغیة الطلب فی تاریخ حلب از ابن عدیم، 22 بیت؛ الملهوف سید بن طاوس، 15 بیت؛ کشف الغمة اربلی، 129 بیت؛ البدایة و النهایة ابن کثیر دمشقی، 22 بیت؛ اعلام الدین و ارشاد القلوب بحرانی، 4 بیت؛ مثیر الاحزان ابن نما حلی، 19 بیت؛ جواهر المطالب فی مناقب الإمام الحسین بن علی بن أبی طالب(ع) اثر محمّد بن احمد دمشقی، 19 بیت؛ الفصول المهمة ابن صباغ، 34 بیت؛ عوالم العلوم بحرانی، 75 بیت؛ تسلیة المجالس از محمّد بن ابی طالب، 43 بیت؛ احقاق الحق نوراللّه شوشتری، 125 بیت؛ بحارالانوار مجلسی، 147 بیت؛ ینابیع المودة قندوزی، 43 بیت؛ نورالابصار شبلنجی، 20 بیت؛ اعیانالشیعه عاملی، 36 بیت و ملحقات احقاقالحق سید شهابالدین مرعشی نجفی، 28 بیت (محمدی ری شهری، 1388: 14، 406).