خلاصة:
در نظام حقوق کیفری ایران پدر به سبب قتل فرزند قصاص نمی شود» این سوال اساسی
مطرح است که مبنای حکم گفته شده چه چیز است؟ علیرغم نظر مخالف یکی از فقهای
معاصر شیعه و برخی از فقهای اهل سنت که تحت شرایطی حکم قصاص را شامل پدر نیز
میدانند. بر مبنای اقتباس قانون ایران از فقه امامیه» حکم عدم قصاص پدر مبتنی بر احادیث
فراوانی منجمله » هفت روایت صحیحه, معتبره و غیر آنها است که منسوب به پیامپر اکرم
(ص) و ائمه معصومین علیهالسلام است که ظاهر و عموم آیات قصاص را در مورد مجازات
قصاص پدر تخصیص زده و فقها بر آن استدلال و اجماع نیز دارند. ادله معافیت قصاص
پدر مانع اجرای سایر مجازاتها از قبیل دیه و تعزیر به نظر نمیرسد. مشهور جدپدری را
نیز در حکم پدر میدانند.
ملخص الجهاز:
علاوه بر مطالب گفته شده روایات صحیحه و معتبره ای که به آنها استناد شده و پدر را از شمول حکم قصاص خارج کرده است اطلاق دارد و هیچ قرینه ای بر تقیید آن وجود نداشته و هیچ کدام از مواردی که بنا بر نظر اصولیین اطلاق روایات را از بین ببرد نیز وجود ندارد و اینکه در این نظریه اینگونه استدلال شده که والدیت و ولدیت که در لسان ادله آمده هیچ گونه دخالت و سهمی ندارد و ادله منصرف از قسم دوم یعنی قتل های با انگیزه ضدبشری است و تنها شامل قسم اول یعنی قتل های از روی عواطف میگردد وانصراف به سوی آن دارد نمیتواند صحیح باشد چـرا که این فقیه از آنجایی که بیشتر قتل هایی که توسط پدر اتفاق میافتد بخاطر تخلف فرزند از نصایح پدر است و در اثر طمع در مال و پست و ریاست اتفاق نمیافتد به علت کثرت وجود این مصداق این طور نتیجه گیری کرده اند که روایات انصراف به سوی قسم اول دارد در حالیکه آن انصرافی که مانع اطلاق است و مانند قرینه لفظی عمل میکند انصراف در اثر کثرت استعمال لفظ در بعضی از مصادیق آن میباشد نه انصرافی که ناشی از کثرت وجود مصداق است و این انصراف ابتدایی و بدوی است که بنابر نظر اصولیین مانع از اطلاق نیست و نیز آنجا که استدلال شده ؛ «بر فرض اگر قبول کنیم دلیل اطلاق دارد و شامل همه قتل های فرزند توسط پدر میشود باید قایل به اختصاص شویم چون خلاف آیه «ولکم فی القصاص حیاه یا اولیالالباب » میباشد و لسان این آیه آبی از تخصیص است » مورد اشکال است چرا که آیات بسیاری در قرآن وجود دارد که عموم و اطلاق انها بوسیله روایات و احادیث تخصیص خورده و مقید شده است و آیه «و لکم فی القصاص حیاه یا اولیالالباب » نیز از جمله این آیات است که تخصیص خورده و در قتل کافر توسط مسلمان و همچنین قتل بنده توسط فرد آزاد نیز قاتل از شمول حکم قصاص خارج شده است پس چگونه است که عدم قصاص پدر مخالف آیه «و لکم فیالقصاص حیاه یا اولیالالباب » میباشد!