خلاصة:
در عصر جهانی شدن عوامل مختلفی در فرار مغزها تاثیرگذار هستند. یکی از مهمترین چالش های اکثر جوامع از جمله کشورهای در حال توسعه فرار مغزها است. که این موضوع علاوه بر ایجاد مشکلات علمی، روانی، جامعه شناختی، صدمات منفی و مخرب اقتصادی بر این جوامع میگذارد. در عصر اطلاعات عوامل مختلف داخلی و جهانی بر مهاجرت نخبگان تاثیرگذار هستند. درباره عوامل جهانی میتوان به عناصری همچون دسترسی به امکانات در جوامع پیشرفته، امنیت شغلی، شان اجتماعی بالا، کاهش نگرشهای ناسیونالیستی و سرزمینی، شکاف در تکنولوژی و در سطح داخلی به مولفههایی همچون بحرانهای اقتصادی، آینده مبهم جوامع در حال توسعه، وضعیت اقتصادی نامناسب اشاره کرد.
The reasons of Iranian Emigration (2001-2011)Saeb ShabaniMosa farhang RanjbarAbstract:In globalization era, various factors influence the brain drain. One of the most important of developing countries’ challenges is the brain drain. The phenomena can create social, economic, psychological and scientific problems. In the information age, different domestic and foreign factors influence the brain drain. Domestic factors include economic crisis and ambiguous future and foreign factors include access to facilities, job security, high social status, decline of nationalism and technological gap.Key words: Emigration, Brain Drain, Job Security, Globalization
ملخص الجهاز:
با در نظر داشتن این موضوع که مهاجرت پدیدهای است که در پی خود ابعاد اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، حقوقی را به همراه دارد و چالشهای مهمی را برای دولت و حقوق بشر ایجاد میکند و از طرفی علاوه بر علل فوق، تاثیرات جهانی شدن و تبادلات حاصل از آن، سهولت امکان مهاجرت را در بر داشته و افزایش روند صعودی آمار مهاجرت ایرانیان در دهه اخیر را رقم زده که این موضوع قابل تامل و نگران کننده میباشد.
در واقع، در این زمینه سؤالاتی نظیر این سؤال مطرح میشود که چرا مهاجرتهاي خارجی در برخی کشورها به پیشرفت کمک میکنند و در برخی دیگر، عکس آن اتفاق میافتد؟ ادوارد تیلور به این سؤال اینگونه میپردازد که در کشورهاي در حال توسعه، مهاجرت شامل خروج سرمایه انسانی و به خصوص خروج مغزها و از طرفی، ورود مهاجرانی است که مهارت و آموزش نسبتاً پایینی دارند و از لحاظ اقتصادي نیز به قشر فقیر جامعه میپیوندند.
دو عامل عمده خارجی و داخلی را میتوان از جمله علل فرار مغزها دانست: عوامل خارجی الف) عامل خارجی: یکی از عوامل پدیده "سرقت مغزها" توسعه فناوري در حوزهها و عرصههاي گوناگون، به ویژه صنعت و فراهم بودن وسایل و ابزار تحقیق و پژوهش در برخی کشورهاست که موجب شده افراد متخصص از سراسر جهان سوم و کشورهاي در حال توسعه، به سوي این کشورها سرازیر شوند و از نظر نیروي انسانی نوعی عدم تعادل میان این کشورها برقرار شود، به گونهاي که هزینه آموزش را کشورهاي مبدأ میپردازند و بهرهوري از نیروهاي مستعد و خلاق انسانی را کشورهاي مقصد بر عهده دارند.