خلاصة:
اقدامات و اصلاحات شاه عباس اول آغازگر یک دورة تحول وتوسعه در عرصه های مختلف سیاسی، اجتماعی، و اقتصادی تاریخ ایران است و مرکز این تحول شهر اصفهان می باشد. براساس اندیشه ها و سیاست های شاه عباس ومشاوران وی ساختار اقتصادی ایران دستخوش تحول قرار گرفت. یکی از جنبه های تحول اقتصادی این دوره که اثری ماندگار بدنبال داشت، شکوفایی نظام «اقتصاد شهری» اصفهان، پایتخت صفویه بوده است. شکل گیری و توسعه اقتصاد شهری اصفهان در این مقطع تاریخی تحت تأثیرعواملی چند از جمله «توسعه تجارت»، توسط شاه عباس رقم خورد. این پژوهش بدنبال پاسخ به این سوال است که اقدامات و اصلاحات شاه عباس در زمینه «تجارت» کدامند؟ و چه تأثیری در شکل گیری و توسعه نظام «اقتصاد شهری» اصفهان داشته اند؟ پژوهش حاضر تحقیقی تاریخی است که به روش توصیفی- تحلیلی بر اساس مطالعات کتابخانه ای صورت گرفته است. یافتههای این پژوهش را میتوان درسیاست های مؤثر شاه عباس به مرکزیت شهر اصفهان در تأمین امنیت، حمایت از تجّار ارامنی، تقویت وگسترش عناصرشهری و تسهیلات شهری دانست که زمینه رونق تجارت و در نتیجه توسعه اقتصاد شهری اصفهان شدند.
The actions and reforms made by Shah Abbas I, were the initiator of a period of change and development in various political, social and economic fields in the history of Iran the center of which was the city of Isfahan. Based on the ideas and policies of Shah Abbas and his advisors, Iran’s economy structures was transformed. One of the features of this transformation which had a immant impact was Isfahan's urban economy. Several factors, including trade development, caused Isfahan economy to become a model of urban economy with new elements. This research seeks to answer this question: What has been the effect of "trade development"on the prosperity of urban economy of Isfahan in Shah Abbas age? The present study is a historical research that has been carried out using a descriptive-analytical method. The findings of this study can be seen in Shah Abbas's commercial policies in providing security, protecting Armenian merchants, and prosperity of urban elements that led to improved commerce of the city and the expansion of Isfahan's urban economy.
ملخص الجهاز:
شهر اصفهان در جايگاه پايتخت کشور و مرکزيتي که از نظر جغرافيايي و ترانزيتي ايران داشت و اقدامات و اصلاحاتي که شاه عباس اول و مشاوران وي در ايجاد زير ساخت هاي نرم افزاري و سخت افزاري ساختار اقتصادي انجام دادند، به يک مرکز تجاري داخلي و بين المللي تبديل شد و اين مهم به يکي از عوامل کليدي تأثيرگذار در نظام اقتصاد شهري اصفهان تبديل شد.
در مقاله حاضر با تمرکز بر سه جنبه از سياست هاي تجاري شاه عباس يعني تأمين امنيت ، به خدمت گرفتن و حمايت از تجار ارمني و گسترش عناصر شهري، تأثير تجارت بر توسعه نظام اقتصاد شهري اصفهان مورد بررسي و تحليل قرار ميگيرد.
مطالعات اقتصاد شهري به دنبال پاسخ به اين پرسش هاست : چرا شهرها در جايي که هستند استقرار يافته اند؟ چرا بعضي از آن ها بزرگ و بعضي ديگر کوچک اند؟ ماهيت و آثار اقتصادي يک شهر چيست ؟ (زنگنه ، ١٣٨٩: ١٤) برخي از مباحث مهم مطرح شده در علم «اقتصاد 1 URBAN ECONOMIS شهري» عبارتند از؛ تراکم جمعيت ، امنيت ، حمل و نقل شهري، ماليه شهري، نيروهاي بازار در توسعه شهري، زير ساخت ها و تسهيلات شهري (محتشم دولتشاهي، ١٣٨٧: ٤-١٢؛ هاديزنوز، ١٣٨٨: ٥).
بنابراين ميدان نقش جهان ، به عنوان يکي از عناصر شهري اصفهان ؛ در نتيجه سياست هاي تجاري شاه عباس ، از جهات مختلف در توسعه اقتصاد شهري پايتخت اثر گذاري قابل توجه داشته است .