خلاصة:
پژوهش حاضر با استفاده از طراحی روش پژوهش ترکیبی به تحلیل و ارائه الگوی موجود رفتار جستجوی اطلاعات پژوهشگران ایرانی در محیط وب پرداخته است. این پژوهش از نوع کاربردی است و در اجرای آن با توجه به ماهیت پژوهش از روش پژوهش ترکیبی و از راهبرد روندهای هم‌زمانی استفاده شده است. جامعه پژوهش را نمونه‌ای متشکل از 44 نفر از پژوهشگران در حوزه‌های مختلف علوم تشکیل دادند. داده‌های این پژوهش در بخش کمی از طریق پرسشنامه محقق ساخته و در بخش کیفی از طریق مصاحبه نیمه طراحی‌شده گردآوری شدند. تجزیه و تحلیل داده‌های مصاحبه با استفاده از شیوه نظام-مند نظریه زمینه‌ای منسوب به استراوس و کوربین انجام شده است. نتایج تحلیل پرسشنامه‌ها نشان داد مهم‌ترین اهداف آزمودنی‌ها برای جستجو در وب انجام کار پژوهشی است. آموختن از طریق آزمون و خطا و کمک از دوستان مهم‌ترین منبع کسب اطلاعات در مورد چگونگی جستجوی اطلاعات از وب است. آنان منابع اطلاعاتی را از طریق جستجو در منابع اطلاعاتی، ابزارها و امکانات ارتباطی و خدمات اطلاع‌رسانی مورد شناسایی قرار می‌دهند. جستجو از طریق موتورهای کاوش، پیگیری و مرور ماخذ مقالات، جستجو در پایگاه‌های اطلاعاتی پیوسته مهم‌ترین مجراهای شناسایی منابع اطلاعاتی بوده است. راهبرد استفاده از موتورکاوش و ابزارهای تخصصی مهم‌ترین راهبرد از نظر آزمودنی‌هاست. استفاده از روش جستجوی ساده متداول‌تر است. عنصر "موضوع مقاله"، "کلیدواژه" و "عنوان مقاله" مهم‌ترین عناصر مورد استفاده آزمودنی‌ها برای بازیابی است. یافته‌های حاصل از مصاحبه‌ها نشان داد که رفتار جستجوی پژوهشگران در محیط وب نه مرحله دارد: انتخاب موضوع، شروع جستجو، تدوین عبارت جستجوی مناسب، بازیابی اطلاعات، دسترسی به اطلاعات، ارزیابی اطلاعات، انتخاب اطلاعات، مدیریت اطلاعات و توقف/تداوم جستجو. این نه مرحله چهار مقوله بزرگ‌تر شامل رفتارهای اولیه جستجو، رفتار تدوین عبارت جستجو، رفتار پردازش اطلاعات و رفتار راهبری جستجو را تشکیل دادند.
Using mixed methods research design, the current study has analyzed Iranian researchers’ information searching behaviour on the Web.Then based on extracted concepts, the model of their information searching behavior was revealed. . Forty-four participants, including academic staff from universities and research centers were recruited for this study selected by purposive sampling. Data were gathered from questionnairs including ten questions and semi-structured interview. Each participant’s memos were analyzed using grounded theory methods adapted from Strauss & Corbin (1998). Results showed that the main objectives of subjects were doing a research, writing a paper, studying, doing assignments, downloading files and acquiring public information in using Web. The most important of learning about how to search and retrieve information were trial and error and get help from friends among the subjects. Information resources are identified by searching in information resources (e.g. search engines, references in papers, and search in Online database…) communications facilities & tools (e.g. contact with colleagues, seminars & workshops, social networking...), and information services (e.g. RSS, Alerting, and SDI). Also, Findings indicated that searching by search engines, reviewing references, searching in online databases, and contact with colleagues and studying last issue of the electronic journals were the most important for searching. The most important strategies were using search engines and scientific tools such as Google Scholar. In addition, utilizing from simple (Quick) search method was the most common among subjects. Using of topic, keywords, title of paper were most important of elements for retrieval information. Analysis of interview showed that there were nine stages in researchers’ information searching behaviour: topic selection, initiating search, formulating search query, information retrieval, access to information, information evaluation, information selection, information management, and stop/ continue.These stages located in greater four categories: search initiation behaviors, formulating search queries, search navigational behaviors, and information processing behaviors.The study contributes to the theoretical basis of Web search research. It also raises various questions within the context of user studies.
ملخص الجهاز:
امـا بـا بررسي و تأمل در پژوهش هايي که به شيوة کيفي و کمي در داخل کشور توسط «نوروزي چاکلي » (١٣٧٩)، «ميرزايــي طــولارود» (١٣٨١)، «ســلاجقه و حيــاتي » (١٣٨٤)، «ســلاجقه » (١٣٨٥)، «رداد» (١٣٨٧)، «درودي » (١٣٨٧)، «جلالي ديزجي و پرويني » (١٣٨٩)، «بيگدلي ، فرج پهلو و قاضـي زاده » (١٣٩٠)، و در خارج از کشور از سـوي ,Aula, Jhaveri ,(٢٠١٢) Joo &Xie ,(٢٠٠٥) Lewandowski & Käki (2005), Palmquist & Kim (2000), Lazonder et al.
هدف جست وجو در وب نتايج حاصل از تحليل داده هاي مصاحبه نشان داد که هدف از جست وجـو در وب از نيـاز بـه اطلاعات منشأ مي گيرد، به طوري که وب به عنوان يکي از مهم ترين مجراهاي اطلاعاتي با دارابـودن منابع وسيع ، متنوع و غني خود دستيابي به اين اهـداف را تسـهيل نمـوده اسـت .
نظريۀ زمينه اي رفتار جست وجوي پژوهشگران در محيط وب و ارائۀ الگو يافته هاي حاصل از مصـاحبه هـا نشـان داد کـه رفتـار جسـت وجـوي پژوهشـگران حـوزه هـاي مختلف علوم در استفاده از وب ٩ مرحله دارد: انتخاب موضوع ، شروع جست وجو، تدوين عبـارت جست وجوي ، بازيابي اطلاعـات ، دسترسـي بـه اطلاعـات ، ارزيـابي اطلاعـات ، انتخـاب اطلاعـات ، مديريت اطلاعات ، و توقف / تداوم جست وجو.
(
, 
, 
)
