خلاصة:
این پژوهش با بهرهگیری از مطالعات میدانی و جمع‌آوری پرسش‌نامه از مزارع برنج هیبرید استان گیلان در سال زراعی 85-1384 مزیت نسبی تولید این رقم را مورد بررسی قرار داد. از سوی دیگر، محاسبه‌ی سودآوری اجتماعی، توان رقابت صادراتی و استفاده از ره‌یافت برنامه‌ریزی خطی به منظور محاسبه‌ی شاخص‌های مزیت و الگوی کشت بهینه‌ی اجتماعی زراعت ارقام برنج دانه‌بلند مرغوب و پرمحصول در سناریوهای مختلف از دیگر اهداف مورد نظر در این پژوهش است. نتایج به دست آمده از محاسبه‌ی مزیت نسبی و توان رقابت صادراتی گویای وضعیت برتر برنج دانه‌بلند پرمحصول در قیاس با برنج دانه‌بلند مرغوب در سناریوهای مختلف است. از سوی دیگر، الگوی برنامه‌ریزی خطی توسعه‌ی سطح زیر کشت ارقام پرمحصول تا 86 هزار هکتار را به منظور بیشینه‌سازی سود اجتماعی پیش‌نهاد کرد. با توجه به اهمیت برنج در امنیت غذایی ایران، اصلاح سامانه‌ی تولیدی برای کشت مکانیزه‌ی این محصول و کاهش هزینه‌های تولید در جهت افزایش رقابت‌پذیری و جلوگیری از اثر منفی کاهش سیاست‌های حمایتی الزامی است.
This study investigates comparative advantages of hybrid rice production by completing 238 questionnaires at hybrid rice farms of Gilan province in 2005-2006. Moreover, calculating social profit, export competitiveness capacity and applying linear programming approach for calculating comparative advantages indices and optimal social cultivation pattern of good quality long grain rice and high yield long grain rice in various scenarios are other aims of the study. Results of comparative advantages and export competitiveness capacity indices revealed better condition of high yield long grain rice in compare with good quality long grain rice in different scenarios. On the other hand, linear programming approach suggests extension of high yield long grain rice acreages to 86 thousands hectare in order to maximize social profit. Considering the importance of rice in food security of Iran, improving production systems is vital in order to establish mechanized cultivation of this crop and to reduce production costs for increasing competitiveness and prohibition of negative effect of decreasing supports policy.
ملخص الجهاز:
بررسی توان رقابت پذیری سامانه ی تولید ارقام مختلف برنج در استان گیلان محمد کاوسی کلاشمی، غلامرضا پیکانی و ایرج صالح * تاریخ دریافت : ١٣٨٨/٢/٢٠ تاریخ پذیرش: ١٣٨٩/٢/٢٢ چکیده این پژوهش با بهرهگیری از مطالعات میدانی و جمع آوری پرسش نامه از مزارع برنج هیبرید استان گیلان در سال زراعی ٨٥ ١٣٨٤ مزیت نسبی تولید این رقم را مورد بررسـی قـرار داد .
از سـوی دیگـر، محاسـبه ی سـودآوری اجتماعی، توان رقابت صادراتی و استفاده از ره یافت برنامه ریزی خطی به منظور محاسبه ی شاخص های مزیت و الگوی کشت بهینه ی اجتماعی زراعت ارقام برنج دانه بلند مرغوب و پرمحصول در سناریوهای مختلـف از دیگـر اهداف مورد نظر در این پژوهش است .
نوری (١٣٨١) مزیت نسبی برنج دانه بلند مرغوب، برنج دانه بلند پرمحـصول، بـرنج دانه متوسط مرغو ب و برنج دانه کوتاه را در استان های گـیلان و مازنـدران طـی سـال هـای ٩-٧ ١٣٧٣ بر اساس طرح هزینه ی تولید وزار ت جهاد کشاورزی، بـا اسـتفاده از شـاخص هزینـه ی ____________________________________________________ 1-Fang and Beghin 2-Mucavele منابع داخلی ارزیابی کرد .
در ایـن راسـتا، بـا جمـع آوری اطلاعـات مربوط به ضرایب فنی مصرف نهاده ها، عمل کرد، هزینه ها و درآمد ارقـام دانـه بلنـد مرغـوب و ارقام دانه بلند پرمحصول هر یک از شهرسـتان هـای اسـتان گـیلا ن در سـال زراعـی ٥-٨ ١٣٨٤، شاخص های سودآوری اجتماعی و توان رقابت صادراتی به دست آمد .
محاسبه ی شـاخ ص هـای مزیـت بـرای بـرنج دانـه بلنـد مرغوب نشان داد که تولید برنج دانه بلند مرغوب در تمامی شهرستان های استان گیلان تنهـا در سناریوی پنجم دارای مزیت نسبی است .
(
, 
, 
)
