خلاصة:
در این پژوهش، مزیت نسبی و موقعیت تجاری صادرات خرمای ایران بررسی شده است. برای این منظور از شاخصهای مزیت نسبی آشکارشده RCA))، مزیت نسبی آشکار شدهی متقارن ((RSCA، هیلمن و نقشهریزی تجاری(TM) استفاده شده است. نتایج نشان میدهد که ایران طی دورهی 2005- 1995 در صادرات خرما دارای مزیت نسبی بوده و متوسط شاخصهای RCA و RSCA برای این دوره 32/ 7 و 74/ 0 است. در رتبهبندی مزیت نسبی صادراتی کشورهای عمدهی صادرکنندهی خرمای جهان نیز، ایران پس از تونس در رتبهی دوم قرار دارد. همچنین، در این مطالعه برای اولین بار نقشهریزی تجاری یک محصول عمدهی کشاورزی کشور مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که در دورهی 2005- 2000، هر چند بازار واردات خرمای جهان رو به رکود بوده، اما صادرات خرمای ایران، در این وضعیت سهم بیشتری از بازار را در اختیار گرفته است.
In this study, comparative advantage and trading map of Iranian date exports were surveyed. For these purposes, Revealed Comparative Advantage (RCA) and Revealed Symmetric Comparative Advantage (RSCA), Hillman and Trading Map (TM) indexes were used. Results show that Iran has had advantages in dates exports from 1995 to 2005, and average of RCA and RSCA indexes for studied period were 7.32 and 0.74 respectively. In ranking of the countries that have most comparative advantage in date exports in the world, Iran stands in second position after Tunisia. Also, in this study, Trading Map of main agricultural products was surveyed for the first time. Results show that despite of decreasing trade in international import market of dates between 2000-2005, Iranian dates exports have more shares of markets.
ملخص الجهاز:
نتایج نشان میدهد که ایران طی دورهی ٠٠٥-٢ ١٩٩٥ در صادرات خرما دارای مزیت نسبی بوده و متوسط شاخص های RCA و RSCA برای این دوره ٧/٣٢ و ٠/٧٤ است .
نتایج آنها نشان داد که ایران طی دورهی مورد بررسی (٨٠- ١٣٤٠) در صادرات کشمش دارای مزیت نسبی بوده و جایگاه این محصول در بازار صادراتی ایران در دورهی بعد از انقلاب مناسب تر شده و درجه ی اطمینان برای ادامه ی حضور در بازار جهانی نیز در این دوره افزایش داشته است .
بر اساس مطالب یاد شده، با توجه به آن که دنیای امروز بر پایه ی رقابت بوده و هر کشور برای حفظ استقلال سیاسی و اقتصادی خود باید برنامه های اقتصادی خود را به دقت طراحی کند، پس در این پژوهش با توجه به اهمیت تولید و صادرات خرما به عنوان یک محصول عمدهی صادراتی کشور و حضور در بازارهای جهانی، به بررسی وضعیت صادراتی خرمای ایران از نقطه نظر مزیت نسبی صادراتی و مقایسه با کشورهای عمدهی صادرکنندهی ____________________________________________________ 1-Utku Utkulu & Dilek Seymen (2004) 2-Keld Laursen (1998) 3-Michaely Index خرمای جهان پرداخته شده است .
برای محاسبه ی شاخص های بالا و بررسی مزیت نسبی و نقشه ریزی تجاری صادرات خرمای ایران، از دادههای سری زمانی بین سالهای ____________________________________________________ 1-Revealed Comparative Advantage 2-Trading map ٠٠٥-٢ ١٩٩٥ صادرات خرمای ایران و کشورهای عمدهی صادرکنندهی این محصول استفاده شد.
نتایج به دست آمده از محاسبه ی شاخص های مزیت نسبی برای دیگر کشورهای عمدهی صادرکنندهی خرمای جهان نیز در جدول (٣) نشان داده شده است .