خلاصة:
رسالةالطیرها متونی روایی هستند با محتوای عرفانی و زبان تمثیلیرمزی. مسلّم است که این دسته از متون با اندکی افزایش، کاهش، تغییر یا جابهجایی، تحت تأثیر یکدیگر تألیف شدهاند. این مقاله درپی پاسخ به این پرسش است که از میان رسالةالطیرهای فارسی و عربی، کدام وامدار دیگری است و از منظر روایتشناسی که علم بررسی کمینة روایت است، چگونه میتوان به بررسی تأثیر و تأثّر این آثار پرداخت. این مقاله با تکیه بر رویکرد روایتشناسی از منظر نظریۀ کنش گفتار سرل و بیشمتنیت ژنت، با روش تحلیلی ـ توصیفی و ابزار کتابخانهای بهدنبال بررسی ارتباط میانمتنی رسالةالطیرهای فارسی و عربی است. فرض بر آن است که رابطۀ این متون بیشمتنی است و راویان متأخر از راویان متقدم بهطور آگاهانه تأثیر پذیرفتهاند. برای بررسی این فرضیهها، ابتدا این آثار به پیرفت و گزاره تجزیه و پس از آن، پیرفتهای مشابه مشخص شد؛ سپس هر گزاره با علائم اختصاری بهنمایش درآمد؛ درنهایت با مقایسۀ ساختار و محتوای گزارههای این پیرفتها، شباهتها و تفاوتهای این رسالهها آشکار شد. نتایج حاکی است کاربرد بیش از حد گزارههای تصریحی و ترغیبی در این آثار در راستای تصریح و اظهار مطالب ارشادی یا ترغیب روایتشنو به مباحث تعلیمی است. با بررسی هفده پیرفت مشابه در این آثار به این نتیجه رسیدیم که جز قصیدۀ عینیه که پیرفتهای مشابه بسیار اندکی با سایر رسالهها دارد، رسالةالطیرهای ابنسینا و محمد غزالی با دو ساختار متفاوت، پیشمتن فرض شدهاند. رسالۀ احمد غزالی در مقایسه با رسالۀ محمد غزالی به طرح جزئیات بیشتری پرداختهاست. رسالههای چاچی، عینالقضات، منطقالطیر و کشفالاسرار طرح کلی اثر را از رسالۀ محمد غزالی دریافت کردهاند؛ اما با ایجاد تغییراتی در پیرفتها، اثر خویش را از تقلید کلی نجات داده و صاحب بدعتهایی در ساختار روایی آثارشان شدهاند. رسالۀ سهروردی در قسمتهای آغازین، بسیار شبیه رسالۀ ابنسیناست؛ اما سهروردی نیز با کاربرد پیرفتهایی متفاوت توانسته اثری خلق کند که در نوع خود بدیع است.
Risalat Al-Teyrs are narrative texts with the mystical content and the mystic allegory language that with little addition and removal, change and transposition are affected by each other. Now among the Risalat Al-Tayrs which one is borrowed from the other and in terms of narratology which is the sicence of minimum narration, how is it possible to investigate the effect and influence of these works? In this article, using the narratology approach from the perspective of of Searle's speech act and Genette's Hypertextuality with analytical methodology-descritive and libererian libererian tools, we aim to investigate the intertexuality link of persian and Arabic Risalat Al-Tayrs. We believe these texts are Hypertextuality and recent narrators were consciously affected from the previous ones. Considering 17 similar sequence in these works, we found that except the Ghasideh Eyniyeh that has were few similar sequence with other Risalats, Ibne-Sina and Mohammad Ghazzali's Risalat Al-Teyrs and Mohammad Ghazzali with two different structure are foretexts. Ahmad Ghazzali's Risalat Al-Teyrs describe more details compared to Mohammad Ghazzali's Risalts. Risalats of Chachi, Eynol-Ghozat, Mantegho-Tayr & Kashfol-Asrar, have taken the general pattern from the Risalat of Mohammad Ghazzali but with the changes in the sequence, have saved their works from general immitation and have some innovation in validity structure their works. The Risalat of Sohrevardi is so similar to the Ibn-Sina's in the first part, but Sohrevardi used different sequences and was able to new work.
ملخص الجهاز:
٢. کنش گفتار جان سرل : در اين مجال ، بـه ذکـر آثـاري مـيپـردازيم کـه بـا تکيـه بر ايـن نظريـه در حـوزة ادبيـات عرفـاني و تعليمـي نوشـته شـده انـد: مقالـۀ «تحليـل مضمون هـاي تعليمـي گلسـتان بربنيـاد نظريـۀ کـنش گفتـار سـرل » نوشـتۀ ميرهاشـمي و همکــاران (١٣٩٧) کــه در آن مضــامين ، نــوع نقــش هــاي معنــايي زبــاني، واژگــان ، وجــه ، ســاختار جملــه و بافــت در ابــواب پــنج و هفــت گلســتان بــه روش تحليــل محتوا مـورد واکـاوي قـرار گرفتـه اسـت .
انواع کنش ها در پيرفت هاي مشابه يازدهم و دوازدهم عنوان رساله نوع پيرفت ها (به تصویر صفحه مراجعه شود) اين پيرفت هـا در رسـالۀ ابـن سـينا صـرفا بـا کـنش هـاي گفتـاري تصـريحي بيـان شده است : طيـران بـه بارگـاه مـيرسـند، شـرح حـال و درخواسـت خـويش را مطـرح و پاسخ را دريافت مـيکننـد.
114 An Investigation of Borrowing in the Narrative of Persian and Arabic Risalat Al-Teyrs: A Link between Searle's Speech Act Theory and Genette's Hypertextuality Samira Shafiee 1* 1.
Among the Persian and Arabic Risalat Al-Tayrs, the present study aims to see which one is borrowed from the other, and in terms of narratology, how is it possible to investigate the effect and influence of these works relying on Searle's speech act theory and Genette's Hypertextuality borrowing an analytical -descriptive research method.
Key words: Borrwoing, Narrative, Risalat Al-Teyrs, Speech Act, Hypertextuality, Searle, Genette.