مطالعه جامعه شناختی هویت مدرن و دینی دانشجویان (مورد مطالعه: دانشجویان دانشگاه تهران) مقالة

در جامعه ایرانی با تغییرات شگرف اجتماعی‌اش، هویت و منابع هویت‌ساز افراد به ویژه جوانان، همیشه مطمح‌نظر سیاست‌گذارن فرهنگی و پژوهشگران بوده است. در این میان، تعارضات هنجاری به وجود آمده بین هنجارهای رسمی و غیررسمی از یک سو و هویت مدرن و دینی از سوی دیگر، ما را بر آن داشت که در پژوهش حاضر به مطالعه هویت مدرن و دینی دانشجویان به مثابه جوانان تأثیرگذار اجتماعی، پرداخته و به این پرسش اصلی پاسخ دهیم که بین هویت دینی و مدرن دانشجویان چه ارتباطی حاکم است؟ جامعه آماری تحقیق دانشجویان دانشگاه تهران با حجم نمونه380 نفر است. تحلیل داده‌ها نشان می‌دهد که بین هویت مدرن و دینی رابطه معکوس وجود دارد و تمایل پسران به هویت مدرن بیش از دختران است. همچنین یافته‌ها نشان داد که بین رشته‌های دانشکده فنی و رشته‌های دانشکده هنر در گرایش به ارزش‌های مدرن اختلاف معنی‌دار وجود دارد و دانشجویان فنی در مقایسه با دو گروه دیگر و دانشجویان علوم اجتماعی در مقایسه با دانشجویان هنر گرایش بیشتری به ارزش‌های مدرن دارند؛ با بررسی ارزش‌های دینی نیز آشکار شد که دانشجویان رشته‌های فنی بیشترین تأثیرپذیری را دارند و همین امر نشان‌دهنده کیفیت سیال و تعامل‌گرایانه‌ میان دو دسته از ارزش‌های مذکور است که در دانشجویان درونی‌ شده و می‌تواند برهم‌زننده پیش‌بینی‌ها از رفتار دانشجویان در وضعیت‌های آتی باشد و هم نویدبخش تعاملی سازنده میان دو دسته از منابع هویت‌ساز سنتی و مدرن باشد.

Introduction: In this article, considering the field of study and gender, we seek to answer the question of how much identity is influenced by these two variables and what tendency is strengthened by strengthening each of the religious and modern identities? Based on the aspects related to the changes and implicit complexities in the status of identity, especially among students, the present study seeks to answer the main question of what is the relationship between the tendency towards modern values and religious identity among students. Method: The method of this research is correlation and its statistical population is all students enrolled in the second semester of 1397 in the faculties of technology, art and social sciences of the University of Tehran as three disciplines from three different fields in the mother university and the symbol of higher education in Iran. According to the size of the statistical population in different fields, 380 samples were selected by stratified random sampling. The data collection tool was a questionnaire whose validity was considered by the professors of social sciences and also the validity of the questionnaire through Cronbach's alpha test. Finding: The results show that there is an inverse relationship between modern and religious identity, boys are more inclined to modern identity than girls. In further study, the difference between the means showed that there is a significant difference between the disciplines of the Faculty of Engineering and the disciplines of the Faculty of Arts in the tendency towards modern values. There is a significant difference between technical and art disciplines in the tendency towards religious values, so that technical students are more inclined towards the values ​​of religious identity. This result is fully confirmed by the significance coefficient of 0.000. However, there is no significant difference between technical and social sciences students due to the fact that the significance coefficient is greater than 0.050. There is also a significant difference between art students and social science students, and social science students are more inclined to the values ​​of religious identity. This result is reliable and generalizable to the statistical population due to the reliability coefficient of 0.001 which is less than 0.05. Interestingly, among students, technical tendencies compared to other students, tendency to modern values ​​and religious values ​​are more than other tendencies. The identity of students in these orientations is a combination and construction of the two mentioned values. Conclusion: The quality of fluidity and interaction between the two categories of values has been internalized in students and can disrupt predictions of student behavior in future situations and also promise constructive interaction between two categories of resources within them. This article examines the formulation of identity as a fluid state under the influence of various sources that different people, especially student youths, who are in the most important stages of socialization. Numerous sources are very influential in shaping the identity of student youth. Although this article does not seek to create a dichotomy between modern identity and religious identity, it seeks to identify different formulations influenced by sources that have different weights among different groups of students. For this reason, in order to identify the elements and components affecting identity, these components can be distinguished from modern, national, religious, etc., but lived in practice and experience and based on the findings in the present study, it can be said that in general, these elements and components constitute the identity of students, so it cannot be reduced to one or two dimensions.

همچنين يافته ها نشان داد که بين رشته هاي دانشکده فني و رشته - هاي دانشکده هنر در گرايش به ارزش هاي مدرن اختلاف معنيدار وجود دارد و دانشجويان فني در مقايسه با دو گروه ديگر و دانشجويان علوم اجتماعي در مقايسه با دانشجويان هنر گرايش بيشتري به ارزش هاي مدرن دارند؛ با بررسي ارزش هاي ديني نيز آشکار شد که دانشجويان رشته هاي فني بيشترين تأثيرپذيري را دارند و همين امر نشان دهنده کيفيت سيال و تعامل گرايانه ميان دو دسته از ارزش هاي مذکور است که در دانشجويان دروني شده و ميتواند برهم زننده پيش بيني ها از رفتار دانشجويان در وضعيت هاي آتي باشد و هم نويدبخش تعاملي سازنده ميان دو دسته از منابع هويت ساز سنتي و مدرن باشد. فراسوي اين امر، حضور پرابلماتيک هويت در شرايط و ساختار اجتماعي و تأثيرگذاري آن در تصميم گيريها، سياستگذاريها و روابط فـردي، گروهـي و ملـي سبب شده تا جدا از پارادايم فکري انديشمندان و فارغ از توجه ايجابي و سلبي آن ها بـه موضوع هويت ، خود را به مثابه يک مسئله اجتماعي بر علوم انساني و پژوهشگران ايـن حوزه تحميل کند (صديق سروستاني و قادري، ١٣٨٨) در جامعه معاصر ايران ، منابع تأثيرگذار و تعيين کننده در سامان يافتن و شکل گيري سوژه ها متنوع شده و تغييرات چشم گيري يافته است . با بررسي يافته هاي آماري و نظر به اينکه سطح معنيداري اختلاف بين دو گروه از ٠/٠٥ کمتر است بنابراين گرايش به ارزش هاي مدرن در دانشجويان پسر بيشتر است ؛ بنابراين به احتمال ٩٥ درصد ميتوان نتيجه را به جامعه آماري تعميم داد.