خلاصة:
امروزه در دنیای رسانه، سریالهای تلویزیونی یکی از ژانرهای محبوبی است که توجه مخاطبان زیادی را به خود جلب نموده است. در این میان سریال ماهوارهای «عمر گل لاله» که به زبان فارسی در کانال GEM TV پخش میشود یکی از مهمترین سریالهایی است که ذهن و وقتِ بینندگان بهویژه قشر زنان را به خود مشغول نموده است. مسئله اصلی تحقیق حاضر آن است که زنان بهمثابه مخاطبان اصلی این سریال، آن را چگونه رمزگشایی میکنند؟ آیا گفتمان مسلط بر این سریال را میپذیرند یا رد میکنند یا با آن وارد تعامل میشوند؟ بنابراین هدف اصلی تحقیق حاضر، بررسی چگونگی خوانش زنان از این سریال است. در راستای پاسخ به این مسئله، از رویکرد نظری تحلیل دریافت و نظریه هال بهره گرفته شد و برای گردآوری و تحلیل دادهها نیز از روش تحلیل روایت استفاده گردید. نتایج پژوهش بیانگر آن است که زنان، این سریال را به چهار شیوه رمزگشایی میکنند که عبارتاند از: جایگاه مسلط ـ هژمونیک، تقابلجو، جرح و تعدیل شده و فراهژمونیک.
Today, TV series are one of the popular genres in the media world that have attracted many audiences. The Tulip Age Series aired by GEM TV in Persian language is one of the important series that has drawn the attention and occupied time of viewers, particularly the women. The main question of the present study is: How women, as main audience of this series, decode it? Do they accept the dominant discourse of this series, or reject it, or interact with it? Therefore, the main objective of this research is to study the way of reading of women of this series. Hence, Hall’s theory and reception analysis approach were employed and the data were collected and analyzed through narration analysis. The findings indicate that women decode the series under study through four methods, namely, hegemonic-dominant position, confrontationist, moderated and meta-hegemonic.
ملخص الجهاز:
تلويزيون به عنوان دستگاهي ايدئولوژيک از طريق اين سريال ها به واسطه طبيعي نشان دادن برخي کنش ها و نگرش ها مي کوشــد گفتمان خاصي را سيطره ببخشد و اين گفتمان را به مثابه عــرف عام به مخاطبان خود معرفي کند (محمدي و کريمي ، ١٣٩٠: ٥٠)، اما از آنجا که مخاطبــان نيز مطابق با جايگاه هاي اجتماعي خود، تحت تأثير گفتمان هاي مختلفي قرار 1.
اين بدان معناست که راهبرد فرهنگي ـ اجتماعي اتخاذشده در اين سريال ، برساخت سوژه ايراني (به ويژه خانواده هاي ايراني و اعضاي آنها) در ترکيب بندي جديدي است که عناصر اصلي آن دوستي با جنس مخالف ، روابط عاشقانه ـ جنسي ، رابطه نامشروع ، داشتن فرزند نامشروع ، خيانت به همسر، طلاق و ازدواج کوتاه مدت است .
نتايج تحقيق شــهابي و جهانگردي (١٣٨٧) با عنوان «خاستگاه اجتماعي الگوهاي اســتفاده از تلويزيون هاي ماهواره اي فارسي زبان در ميــان مخاطبان تهراني » نيز بيانگر آن بود کــه افراد مختلف با نقش هاي مختلف به اين 51 تلويزيون ها روي مي آورند و از آنها براي مقاصد مختلفي استفاده مي کنند.
با توجه به اينکه هدف تحقيق حاضر مطالعه خوانش زنان از سريال هاي ماهواره اي است ، از نظريه هاي تحليل دريافت ، نظريه استوارت هال ، اکو و جان فيسک ٤ که تناسب بيشتري با هدف و مســئله پژوهش دارد و مخاطبان را ســوژه هايي در نظر مي گيرد که دريافت و خوانشي فعالانه از متن دارند، به عنوان چارچوب مفهومي پژوهش استفاده شد.