خلاصة:
قوه شناختی به عنوان یکی از مهم‌ترین قوای ادراکی انسان، مورد کاربرد خداوند در فهم موضوعات قرآنی است. طرحوارههای تصویری، الگوهایی تکرارشونده و پویا از تعامل ادراکی و حسی- حرکتی انسان بوده و از تجربیاتی معنادار تشکیل شده‌اند؛ به نحوی که بیشترین کاربرد را در روابط او با محیط پیرامون دارند. ظرف «عند» که در ترجمه فارسی با واژه «نزد» معادل بوده و مفهومی از مجاورت را منتقل می‌سازد، در قرآن دارای کاربردهای استعاری متفاوتی است. در پژوهش حاضر به روش توصیفی-تحلیلی، علاوه بر احصای کاربردهای استعاری، طرحوارههای واژه «عند» در قرآن که قابلیت تصویرسازی در ذهن مخاطب داشته و مفهومی ویژه را منتقل می‌سازد، مورد دسته‌بندی قرار گرفته‌اند. طبق دستاوردهای پژوهش، طرحوارههای مبنایی قابل انطباق با واژه «عند»، شامل «جهتی، مهارشدگی، اتحاد، مجاورت، نیرو و موجودیت» بوده و عنوان «برجستگی» و زیرعنوان «طرح‌واره خطی (جهتی دوسویه)» از موارد ابداعی مقاله حاضر می‌باشد. لازم به ذکر است، اصالت‌دهی به مقوله طرحوارههای تصویری در مرزهای مفاهیم متافیزیکی در قرآن، باید با دقت و حساسیت صورت گرفته و در تفسیر و برداشت آیات، مجازی بودن کاربردها مورد تاکید و تحلیل قرار گیرد.
Cognition as one of the most important perceptual powers of humans is used by God in making Qur’anic issues understandable. Visual schemas are repetitive and dynamic patterns of human perceptual and sensory-motor interaction and are composed of meaningful experiences, in a way that they are highly used in their relations with the environment. The word "enda", which is equivalent to the English word "near" and conveys the concept of proximity, has different metaphorical uses in the Qur’an. In the present descriptive-analytical study, besides counting its metaphorical applications, schemas of the word "enda" in the Qur’an, which have the potential to be visualized by the audience and convey special meanings, were categorized. According to the research findings, the basic schemas compatible with the word "enda" include directional, inhibition, unity, proximity, force, and existence. The basic schema of "prominence" and the subtitle "linear schema (two-way directional)" is one of the innovative results of this article. It should be noted that the originality of the category of pictorial schemas within the boundaries of metaphysical concepts in the Qur’an should be confirmed carefully and sensitively, and in the interpretation of ayahs, the virtual nature of the applications should be emphasized and analyzed.
ملخص الجهاز:
در این مثال قرآنی، حضور فیزیکی زندانی در نزد پادشاه مصر به ذهن متبادر می‌گردد و این تصور با واژه «عند» صورت گرفته است، به‌نحوی که (TR) با حرکت خود به نزد (LM)، در قرب و کنار او قرار گرفته و در این نزدیکی می‌تواند خواسته حضرت یوسف(ع) را مطرح نماید، بنابراین، نزدیک بودن به چیزی، یکی از بارزترین و پرکاربردترین معانی است که از این دسته از آیات قابل استنباط می‌باشد.
5- طرحوارههای تصویری «عند» در قرآن کریم طرح‌واره‌هایی که از تغییر معانی اصلی ظرف «عند» تشکیل شده و مقولاتی خارج از معنای نمونه‌ای و نیز بسط استعاری را در ذهن تداعی می‌نماید، شامل موارد زیر است : 5-1- طرحوارههای جهتی در طرحوارههای جهتی که مبتنی بر تجربه‌های بشری است، انسان با موضوعات پیرامونی ارتباط گرفته و سنجیده می‌شود و نمونه‌هایی چون دور و نزدیک، بالا و پایین از آن جمله‌اند: 5-1-1 - نزدیک گاهی موقعیت انسان و یا هر پدیده دیگری نسبت به سایر پدیده‌ها از جهت فاصله سنجیده گشته و طرح واره دور یا نزدیک را تداعی می‌نماید.
Keywords: the Qur’an, Enda, proximity, visual schemas, metaphorical extension Date Received: March 29, 2021; Date Accepted: July 22, 2021 Corresponding Author PhD in Qur’anic and Hadith Sciences, Faculty of Theology, University of Mazandaran; Email: f.
(
, 
, 
)
