ملخص الجهاز:
T. H 282 حق حيات ، سلامت و کيفيت زندگي حق کرامت و برابري انساني حق آزادي و امنيت شهروندي حق مشارکت در تعيين سرنوشت حق اداره شايسته و حسن تدبير حق آزادي انديشه و بيان حق دسترسي به اطلاعات حق دسترسي به فضاي مجازي حق حريم خصوصي حق تشکل ، تجمع و راهپيمايي حق تابعيت ، اقامت و آزادي رفت وآمد حق تشکيل و برخورداري از خانواده حق برخورداري از دادخواهي عادلانه حق اقتصاد شفاف و رقابتي حق مسکن حق مالکيت حق اشتغال و کار شايسته حق رفاه و تأمين اجتماعي حق دسترسي و مشارکت فرهنگي حق آموزش و پژوهش حق محيط زيست سالم و توسعه پايدار حق صلح ، امنيت و اقتدار ملي ١-٢ مفهوم شهروند مفهوم شــهروند يک مفهوم مرکب است که بر خلاف ظاهر ساده آن در هر دو بخش از ترکيب آن اختلاف نظرهاي بسياري بين صاحبنظران وجود دارد، چراکه هم در خصوص شــهر و هم در خصوص اينکه جه کساني عضو آن شهر هستند تفاوت راي وجود دارد (گئو٢، ٢٠١٤).
لذا، هم از نظر لغوي و هم در برداشت عاميانه شهروند به معناي کسي است که اهل يک شهر يا کشور است و از حقوق متعلق به آن برخوردار باشد (عميد، ١٣٦٣: همان ) هــم اکنون نيز با توجه بــه اينکه توأمان با تحولات جامعه مدنــي در دورانهاي مختلف تاريخي و طرح مفهوم حقوق بشر، مفهوم شهروند، دستخوش تحول قرار گرفته است ، در فرهنگ هاي عمومي و تخصصي تعريفي از شهروند ارائه نشده است و قانون اساسي ايران نيز در هيچ کجا کلمه شهروند را به کار نبرده است و تنها برخي افراد آن را مترادف با کلمه ملت ميدانند که در قانون اساسي ايران به کار رفته است ، کما اينکه اين موضوع همچنان محل بحث است (محسني ، ١٣٨٦: ١٣١).