خلاصة:
بارش بهعنوان یکی از عناصر مهم اقلیمی در هر منطقهای است که بر مبنای آن وضعیت منابع آبی منطقه مورد ارزیابی قرار میگیرد. درعینحال نوع بارش نیز بهعنوان یکی دیگر از مشخصات بارش هر منطقه است. دراینبین بارش برف در ذخیرهی آبی منطقه بهویژه در مناطق کوهستانی و مناطق بدون بارش در فصل تابستان خیلی مؤثر است؛ بهنحویکه در سالهایی که کمیت آن نزول مییابد، موجبات ایجاد کمآبی و بعضاً خشکسالی میگردد، هرچند که مقدار کل بارش تغییر نیافته باشد. این امر موجبات ایجاد مشکلات عدیدهای را بهخصوص در مدیریت منابع آب و کشاورزی فراهم میآورد. آذربایجان غربی بهعنوان یکی از استانهای کوهستانی و فاقد بارشهای تابستانی است که بخش مهمی از بارش خود را بهصورت برف دریافت میکند که در مهرومومهای اخیر با موضوع خشکسالی و ازجمله خشکیدن دریاچهی ارومیه مواجه شده است. در این تحقیق بهمنظور استخراج تغییرات صورت گرفته در استان از حیث نوع و مقدار بارش طی فصل سرد، با استفاده از آمار SCDATA مربوط به 7 ایستگاه سینوپتیک با دورهی زمانی متفاوت حدفاصل 1951 تا 2012 و با پراکنش استانی، نخست دادههای برف و باران تفکیک و سپس بر مبنای آزمون محاسباتی و نموداری مانکندال و شاخص تخمینگر شیب سن و نیز آزمون جمع تجمعی تحلیل شده است. نتایج نشان میدهد که در ایستگاههای جنوبی استان روند صعودی درصد بارش برف و در ایستگاههای شمالی روند کلی نزول بارش از سال 2000 به وقوع پیوسته است. ضمن آنکه در اکثریت ایستگاهها روند نزولی بارش برف از سال 1994 شروع شده است. در بین ایستگاهها، خوی دارای بیشترین تغییرات از حیث نوع و مقدار بارش و پیرانشهر بدون تغییر معنیدار بوده است. درعینحال عمدهی تغییرات شدید و ناگهانی بارش نیز در ایستگاههای خوی و ارومیه بوده است
Precipitation as one of the important elements of each region is that it has a considerable impact water sources. The meantime snowfall in the water supply area, particularly in mountainous areas and areas without rainfall in summer is very effective. West Azerbaijan as one of mountainous provinces and lacked the summer rains are that an important part of their precipitation in the form of snow received that in recent years with the drought and the drying up of Lake Urmia has faced. In this research uses data SCDATA related to 7 synoptic stations with different time periods between 1951 to 2012 and with provincial distribution, the first snow and rain data separate and then based on the of computational and sequential Mann-Kendall(MK) and Sen.’s estimator index and the cumulative sum test were analyzed. The results show upward trend snowfall percent in the southern regions of the province and the general trend of decreasing precipitation in northern stations have occurred since 2000. While in majority of the stations, Snowfall has started downtrend from1994. In between stations, Khoy the highest qualitative and quantitative changes and Piranshahr has been no significant change. However, major changes are sudden rainfall in the Khoy and Urmia stations.
ملخص الجهاز:
تحلیل روند تغییرات بارش برف و باران در ایستگاه های منتخب استان آذربایجان غربی حسن حیدری *، استادیار اقلیم شناسی - دانشگاه ارومیه چکیده بارش به عنوان یکی از عناصر مهم اقلیمی در هر منطقه ای است که بر مبنای آن وضعیت منابع آبی منطقه مورد ارزیابی قرار میگیرد.
در این تحقیق به منظور استخراج تغییرات صورت گرفته در استان از حیث نوع و مقدار بارش طی فصل سرد، با استفاده از آمار SCDATA مربوط به ٧ ایستگاه سینوپتیک با دوره ی زمانی متفاوت حدفاصل ١٩٥١ تا ٢٠١٢ و با پراکنش استانی، نخست داده های برف و باران تفکیک و سپس بر مبنای آزمون محاسباتی و نموداری مان کندال و شاخص تخمین گر شیب سن و نیز آزمون جمع تجمعی تحلیل شده است .
گوسیچ و 7 1- Kundzewicz 2- Sirano 3- Sonali 4- Partal 5- Singh 6- Karpouzos 7- Gocic همکاران (٢٠١٣) روندهای فصلی و سالانه ٧ متغیر اقلیمی و ازجمله بارش را در ١٢ ایستگاه هواشناسی سیبری در یک دوره ی آماری ٣٠ ساله موردبررسی قرار دادند.
بر این اساس بیش ترین مقدار روند افزایشی طبق آزمون شیب سن در ماه فوریه ایستگاه سردشت ٥/٢ میلیمتر (در سطح اطمینان ٩٩ درصد) و کم ترین مقدار روند نزولی حدود ١/٦ میلیمتر در مقدار بارش سالانه در ارومیه بوده است .
درعین حال وجود روند معنیدار صعودی طبق دو آزمون مان کندال و سن ، فقط در ایستگاه ماکو برای ماه آوریل و مقدار سالانه در سطح اطمینان ٩٥ درصد به وقوع پیوسته است .