خلاصة:
در این مقاله با توجه به رشد اقتصاد چین در سال‌های اخیر و وفور معادن زیرزمینی در این کشور، موضوع اهمیت بخش معادن زیرزمینی جهت مقایسه و نقش این بخش در دو کشور ایران و چین، با بررسی روابط پیشین و پسین مبادلات این بخش در ساختار اقتصاد هر کشور از طریق جداول داده ستانده سال‌های1390 و 2011 مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور، از طریق رویکردهای هم پیوندی سنتی جایگاه این بخش در اقتصاد دوکشور تعیین و سپس از طریق رویکرد هم پیوندی نوین، شامل روش خالص مقدار، پیوندهای پیشین و پسین کل آن بخش، تأثیرگذاری این یخش بر سایر صنایع دیگر در اقتصاد هر کشور مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تحقیق حاکی از آن است که بخش معادن زیرزمینی از لحاظ جایگاه در ساختار اقتصاد ملی چین در بسترسازی تولید برای سایر بخش‌ها رتبه اول را داشته، لیکن در تقاضا برای کالاهای سایر بخش‌ها کمتر از متوسط فعالیت اقتصاد آن کشور تأثیرگذار است. اما، بخش معادن زیرزمینی در ایران، هم در بسترسازی برای تولید، یعنی پیوندهای پیشین، هم در تأثیرگذاری بر تقاضا از سایر بخش‌ها، یعنی روابط پسین، از جایگاه ضعیفی برخوردار می‌باشد که این موضوع باتوجه به سهم تولیدات معادن زیرزمینی، به‌ویژه با داشتن ذخایر نفتی و گازی، نشان می‌دهد ماندگاری تولیدات آن بسیار پایین است و بیشتر آن به صورت صادرات مواد خام از چرخه تولید خارج می‌شود و نتوانسته است باعث تحرک‌بخشی و تأثیرگذاری مناسب در سایر بخش‌های اقتصادی گردد.
ملخص الجهاز:
اما، بخش معادن زيرزميني در ايران ، هـم در بسترسازي براي توليد، يعني پيوندهاي پيشين ، هم در تأثيرگذاري بـر تقاضـا از سـاير بخـش هـا، يعنـي روابـط پسـين ، از جايگاه ضعيفي برخوردار مي باشد که اين موضوع باتوجه به سهم توليدات معادن زيرزميني ، به ويژه با داشتن ذخاير نفتـي و گازي ، نشان مي دهد ماندگاري توليدات آن بسيار پايين است و بيشتر آن به صورت صـادرات مـواد خـام از چرخـه توليـد خارج مي شود و نتوانسته است باعث تحرکبخشي و تأثيرگذاري مناسب در ساير بخش هاي اقتصادي گردد.
تجزيه و تحليل ويافته هاي تحقيق پس از استفاده از رويکرد ترکيبي سنتي براي شناسايي رتبـه صـنايع و رويکـرد نـوين خـالص کـاي و ليونگ براي تحرک آفريني تقاضا و تحريک پذيري توليد بخش معادن در ساير بخش هـاي اقتصـادي ايران ، عملکرد شاخص پيوندهاي پيشين و پسين جز و پيوند پيشين و پسين کل ناخالص در جدول (١) نشان ميدهد که در ستون مرتبط با شاخص پيشين جز در بين ٣٢ بخش اقتصادي ايران ، بخـش معـادن زيرزميني با شاخصي معادل ٠/١١٥ در رتبه بيست و هشـتم قـرار داشـته کـه مقـدار آن از متوسـط کـل بخش هاي اقتصادي که ٠/٤٣٩ است کمتر ميباشد.
ستون مربوط به شاخص هاي ارتباط پسين کل ناخالص بخـش هـا در جـدول (١) نشـان مـيدهـد هـر واحد توليد نهايي کـه در بخـش معـادن زيرزمينـي ايـران توليـد مـيشـود بـه طـور مسـتقيم و غيرمسـتقيم ١/٠٨٢واحد توليد کالا و خدمات در کشور است که بخش معادن زيرزميني از اين حيث در رتبـه سـي و دوم قرار دارد.