خلاصة:
بحران بانکی در سالهای اخیر سبب شده تا توجه محققین به سمت اصلاح نظام بانکی و راهکارهای مقابله با آن افزایش یابد. بحران بانکی میتواند با هجوم بانکی، وحشت بانکی، افزایش مطالبات غیرجاری، مشکلات نقدشوندگی و شوکهای برونزای کلان همراه باشد. از طرف دیگر سیاستهای پولی بانک مرکزی با استفاده از ابزارهای مستقیم و غیرمستقیم و همچنین دسترسی آزادانه بانکها به خطوط اعتباری و اضافه بردشتها از بانک مرکزی نیز نقش مهمی در بروز بحرانهای بانکی ایفا کرده است. در این مطالعه در ابتدا بحرانهای بانکی در اقتصاد ایران در چارچوب شاخص تعدیل شده فشار بازار پول در طی دوره زمانی 1352 تا 1395 با استفاده از دادههای فصلی شناسایی و سپس احتمال وقوع بحران بانکی با استفاده از الگوی مارکوف مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تجربی این تحقیق نشان میدهد که اقتصاد ایران در برخی از دورهها از جمله اوایل سال 1357، اواخر سال 1368، بین سالهای 1372 تا 1375 و همچنین بین سالهای 1392 تا 1394 بحرانهای بانکی را تجربه کرده است. تجزیه و تحلیل آماری نشان داد که سیاستهای پولی انبساطی بانک مرکزی و به دنبال آن افزایش خلق نقدینگی سیستم بانکی نقش مهمی در بروز بحرانهای بانکی و حرکت نقدینگی به سمت فعالیتهای نامولد داشته است. از این رو حرکت به سمت ابزارهای پولی جایگزین از جمله بازار بدهی اسلامی و یا بازار بانکی میتواند نقش مهمی در انتقال مؤثر نقدینگی به سمت بخشها مولد و تولیدی داشته باشد.
In recent years, the banking crisis has increased the attention of researchers toward the banking system reform and solutions to it. The banking crisis can be accompanied by a banking run, banking panic, a rise in the Non-performing loan in banking system, fluctuations in cash and non-cash assets, and so on. On the other hand, the central bank's monetary policy has also played an important role in the emergence of banking crisis by using direct and indirect tools as well as the free access of banks to credit lines and overdrafts from the central bank. In this study, firstly, bank crises in the Iranian economy were identified in the framework of the adjusted index of money market pressure during the period 1973 to 2016 using seasonal data and then the probability of a banking crisis was investigated using the Markov model. The experimental results of this research show that Iran's economy experienced banking crisis in some periods, including early 1979, late-1990, between 1994 and 1996, as well as between 2013 and 2015. Statistical analysis showed that the Central Bank's expansionary monetary policy has played an important role in the emergence of banking crisis and liquidity movements towards immature activities. Hence, moving towards alternative monetary instruments such as the Islamic debt market or the interbank market can play an important role in the effective transfer of liquidity to productive sectors and reduce the government's dominance over the banking system.
ملخص الجهاز:
در اين مطالعـه در ابتـدا بحـران هـاي بـانکي در اقتصـاد ايـران در چـارچوب شاخص تعديل شده فشار بازار پول در طي دوره زماني ١٣٩٥-١٣٥٢ با اسـتفاده از داده هـاي فصـلي شناسـايي و سـپس احتمال وقوع بحران بانکي با استفاده از الگوي مارکوف مورد بررسـي قـرار گرفـت .
از اين رو هدف از اين تحقيق ، در ابتدا بررسي و شناسايي وقوع بحـران هـاي بـانکي در اقتصـاد ايران در چارچوب شاخص تعديل شده فشار بازار پـول معرفـي شـده توسـط جينـگ و همکـاران ١ (٢٠١٣) ميباشد و سپس نقش سياست هاي پولي بانک مرکزي در طول دوره بحران مورد تجزيه و تحليل قرار خواهد گرفت .
٢. مباني نظري و تجربي در اين بخش ابتدا مباني نظري و تجربي در ارتباط با بحـران بـانکي و عوامـل مـؤثر بـر آن را مـورد بررسي قرار داده و سپس نقش سياست هاي پولي بانک مرکزي در وقوع بحران هاي بانکي با توجـه به شواهد تجربي ارائه خواهد شد.
نتايج مطالعـه نشـان داد کـه پس از جنگ جهاني دوم و در دوره دوم سرمايه داري، بحران هاي مالي و بانکي بـا افـزايش شـديد در اعتبار همراه بوده اند، به طوري که در اين دوران بانک مرکزي از رشد پايه پولي حمايت کرد و وام دهي بانک را در سطح بالايي حفظ کرد.
سياسـت هـاي پولي انبساطي بانک مرکزي در اين دوران که با افزايش نقدينگي همراه بوده است ، نقش مهمي در بحران هاي بانکي در اقتصاد ايران داشته است .
Banking and Financial Crises from: Handbook of Alternative Monetary Economics, Edited by Philip Arestis and Maclom Sawyer.